Станбени кредити: Највисоки камати во Србија и Македонија, најниски во Хрватска

Заострувањето на монетарната политика во Македонија и во земјите од регионот ги натера комерцијалните банки да ги зголемат каматите и на станбените кредити, кои достигнаа рекордно високи вредности, какви што не се паметат во изминативе години. Сепак, нашата анализа покажа дека има драстични разлики во каматните стапки на новодоговорените кредити за купување станбен простор во земјите од регионот Адрија.

Според податоците на централните банки, убедливо највисока просечна камата на новодоговорените станбени кредити има во Србија, која во јули годинава достигна 6,72 проценти. Втора на листата е Македонија, каде што просечната камата на новите станбени кредити во јуни годинава изнесувала 6,03 проценти. Следна на листата е Словенија, со просечна камата на новите станбени кредити од 4,45 проценти во јуни годинава. За Босна и Херцеговина нема податоци за просечната камата на новите станбени кредити, а вкупниот просек за веќе издадените и за новите кредити во јули изнесувала 3,8 проценти. Убедливо најниска просечна камата за новите станбени кредити има во Хрватска, каде што во јули годинава изнесувала 3,25 проценти.

Станбеното кредитирање продолжува да расте со забавено темпо

Статистиката на Народната банка покажува дека продолжува растот на станбеното кредитирање кај македонските банки, иако со подзабавено темпо. Имено, годишниот раст во декември минатата година изнесувал 12,7 проценти, а во август годинава тој се свел на 10,8 проценти.  

„Блумберг Адрија“ веќе пишуваше дека месечната обврска за отплата по кредитокорисник минатата година забележа раст и кај кредитите за набавка на станбен простор (на годишна основа за 2,6 проценти) и кај потрошувачките кредити (на годишна основа за 8 проценти).

„Трендот на продолжување на рочноста на новоодобрените кредити продолжи и во 2022 година, што кај одредени домаќинства може да е мотивирано од потребата за исполнување на поставените критериуми за соодносот на отплатата на месечната обврска на кредитот со месечните примања“, се наведува во извештајот за ризиците во банкарскиот систем за 2022 година.

Становите во просек ги отплаќаме речиси 20 години

Просечната пондерирана рочност при одобрувањето на кредитите за набавка на станбен простор во 2022 година изнесуваше 19,2 години, што е идентично како и во претходната година, додека кај потрошувачките кредити изнесува 8,7 години, што е подолго за 0,2 години во споредба со 2021 година.

Во структурата на изложеноста на банките кон домаќинствата според висината на месечните примања на кредитокорисниците и натаму се изразени разликите по одделни кредитни производи.  Кај кредитите за набавка на станбен простор највисоко учество имаат кредитокорисниците со повисок месечен доход ‒ месечни примања над 50.000 денари (52,6 проценти).

 

Можно понатамошно заострување на монетарната политика

Аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ неодамна погоди при прогнозата дека Народната банка ќе ја зголеми референтната каматна стапка за 15 базични поени, на 6,30 проценти. Михаел Блажековиќ, аналитичар за макроекономија и за пазарот на капитал на „Блумберг Адрија“, објасни дека иако целокупната инфлација постепено забавува, сегашниот ефект на монетарната трансмисија не ја забави целосно инфлацијата, особено не во делот на инфлацијата на храната и пијалаците (мерена со усогласениот индекс на потрошувачки цени), која сè уште е на високи 12,8 проценти.

„Исто така, и понатаму расте кредитната активност, што е во прилог на натамошно зголемување на каматната стапка. Во првите седум месеци од 2023 година, вкупниот раст на кредитите бележи 6,8 проценти, додека кредитите на домаќинствата имаат минимално повисок раст од 6,9 проценти“, вели Блажековиќ.

Според него, делумен ефект од монетарната рестриктивност може да се забележи во зголемувањето на каматните стапки на новоодобрените кредити во првите седум месеци од 2023 година, за 1,42 процентни поени, во однос на истиот период лани.

„Исто така гледаме дека каматните стапки на кредитите во странска валута пораснаа за 1,59 процентни поени, додека во домашна валута пораснаа за 1,30 процентни поени во однос на првите седум месеци од 2022 година“, вели Блажековиќ.

Сепак, тој укажа дека кога состојбата во Македонија ќе се спореди со онаа во Србија, каде што каматните стапки на новоодобрените кредити се зголемија за 3,74 процентни поени, или со композитната каматна стапка во еврозоната, која се зголеми за околу 3 процентни поени, станува јасно дека монетарната политика во Македонија сè уште не е доволно рестриктивна.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар