Банкарите ќе бараат ‚Ковид-мерки‘ за да се преброди новата криза

Во период на енормно зголемување на цените на енергенсите и раст на инфлацијата кој не се памети со децении наназад, извесно е дека е загрозен опстанокот на голем број македонски компании и животниот стандард на населението. Кризниот период носи предизвици и за македонскиот банкарски сектор, кој што го дочекува економскиот шок во одлична кондиција. Водечките менаџери од најголемите банки во земјава во рамките на 21.годишна конференција на Македонската берза што минатата недела се одржа во Охрид порачаа дека банките треба да се искористат како мост за пребродување на кризата и дека најверојатно ќе треба да се воведат нови мерки како за време на пандемијата од Ковид-19 за да се амортизира ударот врз реалниот сектор и домаќинствата.

Големи предизвици

Санел Кустурица, претседател на Управниот одбор и главен извршен директор на „Шпаркасе банка“ вели дека суштината на приказната е дека се зголемуваат вкупните трошоците за работење на компаниите и се зголемуваат трошоците на животот, што ќе влијае врз финансиските показатели на компаниите.

Санел Кустурица

„Банкарскиот сектор има кредитна функција и мораме да бидеме проактивни бидејќи тоа е важно за нас и за државата. Но доколку има влошени финансиски показатели на компаниите и ако нема нови проекти и инвестиции, немаме многу простор нешто да направиме. Тука мора да се спомене потенцијалниот проблем односно предизвикот на ликвидноста. Досега банките покажуваа висока ликвидност, но доколку се навлезе повеќе во структурата на ликвидноста може да се види и дека не е баш така бидејќи не е важно дали имате пари туку и од какви извори доаѓаат. Така, може да се види дека многу голем дел од изворите се од краткорочен карактер. Имавме неповолен тренд на евроизација на пасивата и тој продолжи, главно како резултат на војната. Банките имаат проблем со денарската ликвидност. Така што, предизвиците се големи, но ние за време на кризата од Ковид-19 покажавме дека имаме доволно сила и заедно со државата, клиентите и другите стејкхоледери успеавме да најдеме решение за излез“, вели Кустурица.  

Банките мора да овозможат пристап до пари

Бранко Грегановиќ, претседател на Управниот одбор на НЛБ Банка во своето обраќање  укажа дека пред нас, но генерално и пред цела Европа е еден нестабилен период кој ќе доведе до намалени инвестиции што претставува предизвик за раст на банкарскиот сектор. Осврнувајќи се на улогата на банките во еден ваков турбулентен период, Грегановиќ истакна дека нешто што научивме во короната е дека банките се инфраструкурна дејност која на населението и бизнисот треба да им овозможи пристап до пари, исто како што тие треба да имаат пристап до вода, храна, струја.

Бранко Грегановиќ

„Имајќи ја предвид таа инфраструктурна димензија на банките, ние треба на пример, оперативно да се подготвиме да овозможиме пристап до пари, за зимата која е пред нас и во случај на снемување на електрична енергија“, рече Грегановиќ.
 
На прашањето  што може да се очекува во контекст на најавите за зголемување на каматните стапки, конкретно каматите на кредитите, Грегановиќ објасни дека живееме во кризен период во кој не важат економските закони. Kаматите се, на пример, сега длабоко реално негативни и тоа само по себе претставува неодржлива аномалија.

„Очекувам дека откако ќе помине овој турбулентен период, во кој важат едни сосема поинакви правила, ќе следи нормализација до вообичаеното ниво на каматните стапки од вообичаените 1 до 3 проценти над инфлацијата“.
 
Тој укажа на многу силната фискална позиција во земјава, како исклучително важна и додаде дека токму во вакви кризни услови, банките треба да покажат одговорност, да бидат поблиску до своите клиенти.

„Не смееме да дозволиме грешки кои ќе ја загрозат ликвидноста на нашите клиенти, како единствено важна во овој период“, заклучи Грегановиќ.

Нова реалност или привремена криза

Тони Стојановски, генерален директор за корпоративно банкарство и член на Управниот одбор на Стопанска банка Скопје вели дека во Европа не постои бизнис модел на компаниите што може да апсорбира толку големи цени на енергијата и постојан раст на цените на инпутите кои што го истоштуваат реалниот сектор. Според него, истовремено е загрозена благосостојбата на домаќинствата во Европа, којашто досега се темелеше на ниските цени на енергенсите.

Тони Стојановски

„Тоа сега се менува. Треба зборуваме за нова реалност, наместо за криза. Кризата значи период кој ќе помине, а сега се чини дека повеќе параметри ќе бидат од потраен карактер. Затоа треба да зборуваме како да се промениме за да го совладаме тоа. Со сите овие предизвици, од банките и понатаму ќе се очекува да ги работат како и досега“, вели Стојановски.

Тој смета дека меѓу главните предизвици ќе биде одржување на квалитетот на кредитното портфолио. Стојановски посочи дека глобално и во земјава се уште нема проблеми по овој параметар, но и дека треба внимателност бидејќи може да дојде до значително влошување.

„Европската банкарска федерација минатиот месец веќе испрати јавен повик до регулаторите во Европа дека банките се доволни здрави исто како и пред Ковид-кризата која подготвено ја дочекаа. Укажа дека е потребно двете страни да застанат заедно и со соддветни модификации во регулативата и пошироко да се искористи здравиот банкарски систем да му се помогне на реалниот сектор и на домаќинствата. Дали тоа ќе бидат програми како за време на Ковидот односно мораториум, одлагање на отплати се уште нема план. Тоа секако важи и за нашите околности и на тоа мораме да бидеме подготвени“, посочи Стојановски.

Мерки кои ќе им одговараат и на банките и на компаниите 

Кустурица очекува инфлацијата да остане висока и дека е веројатно дека ќе влеземе во рецесија.

„Банките влегуваат во овој период во добра кондиција, тие се добро капитализирани. Имаме искуство од пандемијата со Ковид-19, и како што се вели тоа што нема да те убие, само ќе те зајакне. Ако работиме заедно со Владата, Народната банка и другите регулатори ќе излеземе од оваа состојба, само прашање е колку тоа ќе не чини. Мораме да бидеме подготвени на тоа дека оваа и следната зима ќе бидат многу тешки. Како банкарски сектор, мораме уште повеќе да им излеземе во пресрет на нашите клиенти, мора да имаме разбирање и да реагираме правовремено. Што се однесува до Народната банка, мислам дека мерките коишто досега ги спроведува се сосем логични. Меѓутоа, како што веќе разговаравме на ниво на банкарската асоцијација, одредени мерки кои ги применуваме за време на Ковид-кризата можеби би требало повторно да се земат предвид бидејќи кризата предизвика силен удар врз финансиските показатели на компаниите. Многу од нив тешко ќе го пребродат овој период и во услови на пораст на каматните стапки е важно банките да направат се што можат за компаниите да можат да преживеат“, рече Кустурица.

Маја Стевкова Штериева, главна финансова директорка и член на Управниот одбор на „Комерцијална банка“ рече дека периодот на Ковид-19 покажал дека компаниите со поголема капитализација имаат подобра основа за заштита од криза, додека компаниите кои помалку капитализирани, а имаат поголема задолженост се поранливи на економски шокови.

Маја Стевкова Штериева

„Затекнати сме во ситуација кога имаме голем број компании кои се слабо капитализирани и задолжени во период на сериозна криза. Освен да бараме чаре заеднички да се реши проблемот, нема многу простор за маневрирање.  Во рамките на Македонската банкарска асоцијација се работи на барање до супервизија да изнајдеме модалитет со којшто ќе излеземе пред Централната банка, којшто ќе биде одржлив за банките и за компаниите за да може да се преброди овој период“, рече Стевкова Штериева.

Таа додаде дека при тоа мора банките мора да ја знаат стратегијата на сопствениците на компаниите, односно дали тие ќе ги извлекуваат средствата и ќе ги исплатуваат профитите или ќе пренасочат во резерви и ќе ги докапитализираат компаниите. 

 

 

 

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар