Сите причини поради кои становите и годинава ќе поскапуваат

Крајот на 2024 година го обележи забрзување на растот на цената на становите. „Блумберг Адрија“ веќе пишуваше дека во четвртиот квартал лани цените на недвижностите се зголемија за 10,6 отсто на годишно ниво.

Ваквиот тренд ќе продолжи и во текот на оваа година, велат познавачите на состојбите. Растот на цените и натаму ќе го диктираат истите услови како и досега – скапите репроматеријали на светските берзи, недостигот на квалификувана работна сила и бавната администрација.

Нов елемент кој во текот на 2025 година ќе влијае на растот на цените на становите се повисоките цени на инженерските услуги кои ќе почнат да се применуваат од оваа година. Со новиот ценовник опфатени се сите инженерски услуги – проектирање, ревизија, надзор и изведба.

Колку ќе поскапат становите никој не прогнозира, a во моментов во најатрактивните скопски општини цената оди и до 1.900 евра за метар квадратен. Во текот на 2024 година, во општина Центар цената во определени случаи надминуваше и 2.800 евра.

Скапа работна сила

Цената на становите ја креираат неколку елементи, објаснува за „Блумберг Адрија“ Марија Станковска, сопственичка на градежната компанија „Арс инженеринг“ од Куманово. Првиот фактор се берзанските цени на железото, нафтата и струјата кои и три години по почетокот на војната во Украина и инфлацијата флуктуираат.

Следниот елемент е недостигот на работната сила, вели Станковска. Главниот виновник за ваквата ситуација е државата која пред петнаесетина години мотивираше најголем дел од младите да се запишуваат на факултет, се отворија дисперзирани студии и приватни факултети, а замре интересот за обуки во работничките универзитети.

„Создадовме вишок на кадри за кои немаме реална потреба, а го изгубивме столбот кој ја држи индустријата, а тоа е работникот. Трендот на донесување на мораториум на градење од една страна и немање рамномерен урбанистички развој од друга страна придонесоа за дополнителен одлив на работна сила од Македонија во Хрватска, Италија и Германија“, вели Станковска.

И Елена Пандева, сопственичка на градежната компанија „Елена Лука Хоум“ вели дека цените се реални и одржливи, а во наредниот период ќе имаат тенденција на пораст од повеќе причини.

„Освен цените на репроматеријалите, поскапени се цените на градежното земјиште, а најголем проблем е скапата работна рака. Компаниите се снаоѓаат на различни начини, носиме работници од Турција, од Непал и од други држави, но и таа работна сила е скапа и влијае на цените“, рече Пандева во разговор за ТВ Блумберг Адрија.

Освен проблемот со земјиштето, на растот на цената, според Пандева влијаат и поскапените комуналии кои во зависност од општината се покачени за 10 до 30 отсто.

Според Станковска пак, цените би биле поповолни доколку се градат нови населби, без да се врши откуп на веќе изградено земјиште.

„Цената за откуп на изградено земјиште дополнително влијае на цената на нов стан. Тука спаѓаат трошоци за откуп на земјиштето со објект на него, уривање на стар објект, одвоз на шут и т.н.“, вели таа.

Бавна администрација

Сепак, најсериозен предизвик за компаниите е ажурноста на институциите и јавната администрација, вели Станковска.

„Ова има директно влијание врз буџетот на градежните компании при водење на постапки за урбанизација и добивање на одобрение за градење. Ова е најтешкиот и најболен сегмент за градежните компании и инвеститори. На пример, со добро менаџирање и мрежно планирање во согласност со градежните нормативи еден просечен станбен објект од 20 станбени единици по добивање на одобрение за градење, се гради до клуч на рака за две години. Оваа е оперативна фаза со која управува цел инженериски тим задолжен за изведба и контрола на самата изведба и тука работата е јасна, прецизна и предвидлива. Но, процесот на урбанизација се до добивање на одобрение за градење многу често трае со години, но и децении“, вели таа.

Неопходни се реформи

За да се стабилизира цената на недвижностите потребни се крупни реформи почнувајќи од образованието, преку администрацијата до судството.

„Без функционално судство ќе продолжи трендот на селективно донесување на ДУП-ови и одобренија за градење, непочитување на законски рокови за водење на постапки“, вели Станковска и додава дека е неопходно одговорно спроведување на законски и подзаконски акти од страна на институциите во делот при спроведување на постапки за донесување на урбанистички планови и одобренија за градење.

„Главен проблем е субјективно и неодговорно однесување и толкување на законски и подзаконски акти од страна на поединци во институциите, пречекорување на законски рокови при водење на постапки, злоупотреба на службена должност... Како резултат на ваквото однесување нема можност за реализација по предвидена динамика во делот на изградба, доградба и реконструкција на објекти и инфраструктура во сопственост на физички и правни лица, а имено истото се однесува и во случаи со предмети за објекти и инфраструктура во сопственост за самите општини и државата“, вели Станковска.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар