Храна ќе има, но цените нема да се вратат на нивото од пред кризата

Храната допрва ќе стане луксуз. Според сите анализи, цените дополнително ќе растат затоа што суровините се увезуваат, струјата е се поскапа и сето тоа влије на крајната цена.

Според податоците на мелничарите, жетвата годинава потфрли, приносите се помали за 25 отсто и сега се увезува пченица за да се наполнат залихите. Увозната пченица е поскапа од домашната што ќе придонесе лебот и натаму да поскапува. Овој производ, после маслото за јадење, има највисок раст на цената во претходната година, а некои видови лебови поскапеа и до сто отсто. Според последните податоци на статистика, сите основни прехранбени производи освен рибата, бележат раст од над 20 отсто.

Експерите уверуваат дека храна ќе имаме и во претстојниот период, но велат дека проблем ќе биде нејзината цена затоа што сме увозно зависни и затоа што цената на енергенсите урива рекорди.

Професорот на земјоделски факултет, Драги Димитриевски, за Блумберг Адриа вели дека во последните 20 години поминавме низ неколку циклуси на кризи во кои секогаш освен нафтата, проблем беше и храната и во сите тие кризи, секогаш постоел страв дека нема да има храна.

„И во минатото бев во право кога сметав дека нема да има недостиг од храна, а и сега сметам дека ќе имаме доволно храна. Сеуште имаме земјоделско производство кое во најголем дел ги задоволува домашните потреби, иако мора да се истакне дека се намалуваат производните капацитети. Она од што произлегува стравот за недостиг од храна е од недоволното производство на дел од основните прехранбени производи, пред се лебот, маслото за јадење, млекото, живинското и говедското месо. Кај овие производи ние покрај домашното производство дел од суровините ги увезуваме и тоа во најголем дел од регионот на Западен Балкан, пред се од Србија, Хрватска, Бугарија, така што не сме зависни од т.н. Црноморски басен кој е директно погоден од Руско-Украинскиот конфликт. Она што ќе не погоди како потрошувачи ќе бидат цените, кои како што видовме сериозно пораснаа и веројатно нема да се вратат на нивото пред кризата“, вели Димитриевски.

Увозот нема да запре и покрај најавите

Иако државите од регионот од кои земјава најмногу увезува храна најавуваат дека ќе го забранат извозот, професорот Димитриевски вели дека тоа не е одржливо на долг рок и нема да се реализира затоа што новата жетва стигнува и мора да се складира производството.

„Точно е дека има најави за забрана на извоз од некои земји, меѓутоа и тие самите увидуваат дека ова е неоправдана мерка и неодржлива. Причината е дека во овие земји имаат сериозни количини од овие производи кои и кај нив неможе да се чуваат на долг рок, туку потребен им е пазар. Типичен пример е барањето на земјоделците од Србија да се укине забраната за извоз затоа што тие не можат да го пласираат ова производство и остануваат без доход, а исто така полните силоси немаат капацитет за прифаќање на новата реколта. Така што доколку и дојде до вакви мерки тие неможат да се одоговлечат во подолг период, а за тоа време нашето производство може да ги покрие потребите. Исто така и увозот на овие производи не зависи само од еден пазар и на некој начин може да се каже дека ризикот е диперзиран“, објаснува Димитриевски.

Македонското производство се намалува

Сепак, клучниот македонски проблем останува намалувањето на производството и тоа мора да се смени. Податоците на државната статистика покажуваат дека од вкупните земјоделски површини во земјава, кои изнесуваат над 1,2 милиони хектари, обработливи се помалку од половината. Од 2015 година, забележан е раст на обработливите површини, но последните години тие пак се намалуваат.

Сличен е трендот и во производството, кај растителното производство вo 2018 година имало најдобри приноси на пченица.

Кај производство на месо пак, во последните години е забележан раст, но производство на млеко и јајца се намалува.

За да се спречи трендот на намалување на производството, државата годинава соочена со скапите увозни суровини, претстстави план за производство на храна кој треба да овозможи зголемување на обработливите површини. Преку него, од пролетта досега на земјоделците на располагање се ставени над 13.000 хектари државно земјоделско земјиште.

„За таа цел беа објавени седум јавни повици за издавање под закуп на државно земјоделско земјиште до 3 и над 3 хекатри како и земјоделско земјиште под закуп за производство на сточна храна и долгогодишни насади. Вкупно до сега на располагање се ставени 5.722 хектари наменети за житни култури (во 14 региони), 4.294 хектари наменети за долгогодишни насади (во 31 региони) и 3.769 за производство на сточна храна и подигнување на долгогодишни насади“, велат од Министертсвто за земјоделство за Блумберг Адриа.

Освен тоа, Министерствто ја зголеми и поддршката за земјоделците кои ќе произведуваат пченица, јачмен, пченка, рж, овес и сончоглед. За нив се превидени дополнителни  5.760 денари по хектар. Поддршка има и за набавка на вештачки ѓубрива кои всушност, годинава се најголем трошок за производителите.

„Согласно мерките од интервентниот фонд, беше овозможена субвенционирана набавка на вештачки ѓубрива за поддршка на пролетната и есенската сеидба на житни култури. Согласно информацијата од Агенцијата за финансиска поддршка во земјоделството и руралниот развој, заклучно со денес исплатени се 112.941.775 денари на 6.814 корисници за набавка на вештачко ѓубриво“, велат од МЗШВ.

Ваквиот план на државата, според експертите во оваа ситуација беше неопходен. Нивната препорака е во иднина акцент треба да се стави на т.н. структурни мерки, со кои ќе се поттикнат инвестициите во руралните средини за да се зголеми животниот стандард таму и да се намали иселувањето.

„Во земјоделството нема брзи решениа и мерки за брзо надминување на вакви кризи. Земјоделството е специфично производство кое зависи пред се од природните фактори, има сезонски карактер и доколку се сака надминување на одредени слабости потребни се долгорочни стратегии и планирање, со целосно учество на науката. Но не е само да се подготват ваквите стратешки планови и стратегии, клучно е тие целосно да се спроведуваат, да не зависат од структурите на власта, туку секоја власт да има континуитет во нивното спроведување“, вели професорот Димитриевски.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар