Кој во Европа се труди да ги задржи, а кој да ги привлече богаташите

Како што се засилува летната сезона, така се повеќе се чини дека соседна Грција повторно ќе потврди дека е високо на списокот на најпосакувани туристички дестинации за граѓаните од регионот. Истовремено, според последните истражувања, токму оваа медитеранска земја се издвојува како најатрактивна кога станува збор за таканаречен престој преку инвестиции – програма според која може да се добие привремен или постојан престој во замена за финансиска инвестиција во државата. И не е единствена – бројни земји бараат начини да привлечат богати странци. Но, сега во Европа се појавува и противтежа на тоа – држави кои традиционално се познати по високи даноци не сакаат да ги изгубат своите „златни кокошки“, односно бараат начини да го спречат одливот на богатите.

Во моментов, Грција ја држи највисоката оцена кога станува збор за можноста за влез во земјата без виза или добивање виза по пристигнувањето, според неодамна објавениот Хенли индекс за програми за престој за 2025 година. Овој индекс нуди сеопфатен преглед кој им помага на инвеститорите да ги идентификуваат факторите што се најважни за нив и нивните семејства при преселба на нова, поволна локација.

Во категоријата „време до добивање државјанство“, Грција добила оценка девет (од максимални 10). По квалитетот на живот, земјата има солидна осумка, а интересно е што, меѓу другото, и тенискиот ас Новак Ѓоковиќ неодамна ја разгледувал Атина како можен нов дом.

Кој уште е на списокот?

По Грција, како втора најпосакувана дестинација според ова рангирање, се наоѓа Швајцарија, а веднаш потоа, третото место го делат Италија, Португалија и Велика Британија. На четвртото место се Австралија, Канада и Шпанија, која од април 2024 година има за цел да ја укине програмата за златни визи за странски купувачи на недвижности, во обид да го зголеми бројот на достапни станови за локалното население.

Инаку, истата идеја претходно ја имаа и Португалија и Ирска, додека претставници на Европската унија (ЕУ) одамна вршат притисок врз владите да ги укинат овие програми.

Да потсетиме, златна виза претставува дозвола за престој, а понекогаш и пасошка повластена дозвола во замена за инвестиција. Иако оваа практика е позната со децении, во последно време доживува нов бран на популарност – но и на контроверзии.

Bloomberg Mercury

Арапските земји се најсериозни на ова поле

Да се вратиме на списокот на најатрактивни дестинации – по овие европски држави, тука се и Обединетите Арапски Емирати, кои во последните години стануваат едни од најсериозните играчи на ова поле. Нивната програма Златна виза им овозможува на инвеститорите, претприемачите, научниците и уметниците децениски престој, а она со што Емиратите особено привлекуваат се даночните олеснувања. Нема данок на личен доход, ниту на наследство, а „влезницата“ за оваа „игра“ чини околу два милиона дирхами, или нешто повеќе од половина милион евра, во форма на инвестиција во недвижности или фондови.

На шестото место на Хенли индексот се наоѓа Унгарија, која во категориите „влез во земјата без виза или со виза по пристигнување“ и „време на обработка на документацијата“ е рангирана со највисока оцена. Кога станува збор за „времето до добивање државјанство“, стои нешто послабо (оценка девет), додека во категоријата „репутација“ е оценета со тројка.

Понатаму на списокот се наоѓаат Луксембург, Сингапур, како и островските територии Џерси, Панама, Костарика и Малта. Тука се и Нов Зеланд, Монако, потоа САД, Хонгконг, Летонија, Јужна Кореја, Кипар и Тајланд. Последните места ги заземаат Малезија и Маурициус, кој доби осум поени за „квалитет на живот“ и „даночна политика“, седум за „репутација“, и пониски оценки за останатите параметри.

Во Европа на сцена стапуваат „даноци за излез“

Од друга страна, според неодамнешното пишување на „Блумберг“, последните трендови на Стариот континент откриваат интересна појава – додека богаташите го напуштаат Обединетото Кралство во потрага по даночни раеви како Монако, Швајцарија или Дубаи, многу богати Европејци со слични соништа за бегство откриваат дека не можат така лесно да ја напуштат својата матична земја.

Имено, државите со високи даноци низ целиот континент се обидуваат да го забават заминувањето на богатите граѓани преку воведување данок на вредноста на нивниот имот при напуштање на земјата. Овој концепт, познат како „данок за излез“ (англ. exit tax), има за цел да ги натера луѓето двапати да размислат пред да заминат – или, доколку сепак одлучат да заминат, да платат правична сума.

Германија, Норвешка и Белгија во последните месеци го проширија спроведувањето на овој данок или размислуваат да го сторат тоа, додека холандскиот парламент во октомври побара од владата да ја испита можноста за негово воведување, како дел од борбата против избегнување на даноци. И во веќе спомнатото Обединето Кралство, администрацијата на Кир Стармер, предводена од Лабуристите, се соочува со повици да воведе сличен данок за да го запре масовниот одлив на богати жители.

Според извештајот на „Блумберг“, даноците за излез се обид да се наплати дел од капиталната добивка или профитот што поединецот го остварил врз основа на имотот, со аргумент дека тоа е правична компензација за користењето на ресурсите на земјата. Сè поголем број држави го гледаат ова како начин за зголемување на приходите и принудување на богатите да придонесат во државниот буџет.

Сепак, ваквите даноци се сметаат за контроверзни, бидејќи бараат од инвеститорите да платат данок – понекогаш во милионски износи или дури и во милијарди – за имот кој сè уште не е продаден.

Овие давачки добија на значење особено во изминатата година, поради притисокот врз државните буџети предизвикан од трошоците за време на пандемијата со ковид-19 и забавениот економски раст, што ги приморува европските влади да бараат дополнителни извори на приходи.