Никој не продава граѓански обврзници, се чекаат каматите

Повеќе од еден месец откако на Македонската берза котираат граѓанските обврзници ниту еден имател не дал налог да продаде дел од вложениот капитал. Во овој месец не се случила ниту една трансакција со тие обврзници, што значи дека ниту еден од вкупно 1.283 граѓани што купија од граѓанските обврзници не сакал да продаде. Познавачите со кои се консултиравме велат дека интересот за продажба најверојатно ќе остане слаб и во следниот период, најмногу затоа што каматата за обврзниците е висока, се разбира ако се анализира сегашната поставеност на пазарот. Инаку, на берзата најголем интерес за тргување има со обврзниците за денационализација, додека државните хартии од вредност што ги издава Министерството за финансии и кои најмногу ги купуваат институционални инвеститори речиси не се тргуваат.

Сигурен принос

Аукцијата на граѓански обврзници беше одржана на 13 јули годинава и тоа беше првпат во македонската историја да се издаде таков тип на државни хартии од вредност. Со котацијата на Македонската берза како секундарен пазар, граѓаните што купиле имаат можност да си ги вратат парите пред истекот на обврзницата, која е двегодишна. Тоа е можност и за тие што не купија, а сакаат да го сторат тоа, но засега нема понудувачи. На денот на првата емисија интересот за граѓанските обврзници беше два и пол пати поголем од објавениот износ. Беа запишани 23,5 милиони евра, а граѓаните што купија обврзници ќе добиваат камата за нив од пет проценти на годишно ниво односно десет проценти за двете години. Номиналниот износ на обврзницата беше 10.000 денари. Приносот ќе се исплаќа на 20 јули следната година и на 20 јули во 2025 година.

 

 

Овој инструмент, според најавите од министерот за финансии Фатмир Бесими, ќе биде присутен на пазарот во континуитет и се планира до крајот на годината да се издаде уште една емисија. Планирано е да се издаде зелена обврзница, која ќе биде наменета и за граѓаните и за правните лица, а средствата треба да се користат за зелени инвестиции.

„Бенефициите за граѓаните се повеќекратни од инвестирањето во овој инструмент, а дополнително инвестирањето во нив значи и придонес во растот на економијата, како и намалување на сивата економија“, вели Бесими.

Тргување со обврзниците за денационализација

Покрај граѓанската обврзница, на берзата котираат обврзниците за денационализација и континуираните државни обврзници. Во првите шест месеци годинава вкупниот промет со обврзници изнесува 1,9 милион евра, но во оваа сума спаѓа и тргувањето со корпоративните обврзници, кои ги имаат само неколку компании.

Генерално, од државните обврзници најтргувани се тие за денационализација.

 

 

Случајот на Хрватска

Пет месеци поминаа откако на Загрепската берза беа котирани народните обврзници, но и таму интересот за тргување не е значаен. Според податоците, прометот со народните обврзници за тој период изнесува 10,3 милиони евра, а слично како и овде, граѓаните што купија одлучуваат да ги чекаат каматите, кои изнесуваат 3,65 проценти, многу повисоки од каматите на депозитите во хрватските банки. Сепак со овие обврзници во Хрватска се тргува и надвор од берзата или на нерегулираниот пазар, каде што се истргувани народни обврзници во вкупна вредност од 22 милиона евра.

Во Хрватска, 43.000 граѓани вложија 1,3 милијарда евра во народни обврзници, а тамошни финансиски аналитичари исто така сметаат дека имателите ќе ги чуваат тие хартии од вредност до достасувањето односно во следните две години.