Што е „американска исклучителност“ и дали ѝ се ближи крајот?

Поголемото не е секогаш подобро. Но кога станува збор за глобалното инвестирање, паралелата е јасна. Финансискиот систем на САД функционира како посебна планета, привлекувајќи го светскиот капитал со гравитациска сила и обезбедувајќи им на американските компании и влада пристап до огромни резерви од евтин капитал. Тоа ги намалува оперативните трошоци за американските бизниси, давајќи му конкурентна предност и супериорен принос на инвестираниот капитал, што привлекува уште повеќе странски пари.

Економистите го нарекоа неодоливиот шарм на американските средства „американска исклучителност“ (American exceptionalism) - земајќи инспирација од политичката теорија дека позицијата на САД како светилник на демократијата и слободата го оправдува нивното место како арбитер во глобалните работи.

Вториот мандат на претседателот Доналд Трамп, со неговото натамошно навлегување во трговски протекционизам, судирите со судството и обидите да се стават независни институции како Федералните резерви под негова контрола наведоа некои инвеститори да се запрашаат дали САД сè уште се најдоброто место за вложување на нивниот капитал. Доларот ослабе во последните месеци, а американските државни обврзници, долго време сметани за „безбедно засолниште“ во светот, покажаа знаци на однесување слично на долговите на други нации во период на економска неизвесност. Централните банки низ светот почнаа да ги пренасочуваат своите девизни резерви од долари кон злато. Сепак, во последно време, американските акции ги игнорираат неизвесностите околу царините и повторно достигнаа рекордни нивоа.

Па, дали американските финансиски средства навистина го изгубија својот исклучителен статус? Или доктрината за инвестирање „Нема алтернатива“ (TINA - There Is No Alternative) за САД сè уште важи?

Што е „американска исклучителност“?

Зависи од тоа кого прашувате. За некои, тоа го опишува начинот на кој американските акции и обврзници во последните децении се одвоија од другите глобални средства и ги надминаа предвидувањата дека нивните релативно високи вреднувања ќе се вратат на историските норми. Други ја фокусираат својата дефиниција на причините за тој натпросечен ефект, како што се ефикасните капитални пазари на Америка, динамичниот технолошки сектор, поволната бизнис-средина и даночните намалувања воведени за време на првиот мандат на Трамп. САД имаат робустен и независен систем за решавање комерцијални спорови, прагматичен пристап кон креирањето политики, кој е генерално поволен за бизнисите, како и чести и детални економски податоци.

Американските државни обврзници се сметаат за основа на „безризичните“ инвестиции, при што федералната влада на САД се гледа како апсолутно сигурна во намирувањето на своите долгови. Ризикот од поседување американски долари е минимален, бидејќи тој е примарна резервна валута во светот - доминантен медиум за меѓународна трговија и валута што најчесто ја држат централните банки како девизни резерви.

Американските пазари на акции и обврзници нудат невидена разновидност на големи средства, а нивната висока ликвидност го намалува ризикот инвеститорите да останат со хартии од вредност што не можат да ги продадат. Американските акции со години ги надминуваат своите конкуренти, делумно затоа што американските компании работат во најголемата економија во светот.

Гигантските технолошки компании на САД имаат малку вистински конкуренти во странство. Овие дигитални екосистеми се неизбежна платформа за сè поголем дел од светската економска активност. Тие генерираат толку големи профити што станаа клучна компонента во глобалните портфолија на акции. Вештачката интелигенција веројатно ќе пренасочи уште поголема економска вредност кон Силицумската Долина и ќе ја зацврсти нивната доминација.

Bloomberg

 

Кои се последиците?

Индексот што го следи целиот американски пазар на обврзници вреди околу 26,8 билиони евра - приближно 40 отсто од вредноста на глобалните хартии од вредност со фиксен приход, според податоците собрани од „Блумберг“. Кина е индустриска сила на 21 век, но американските капитални пазари се местото каде што инвеститорите најмногу сакаат да го вложат својот капитал: комбинираната вредност на американските акции од околу 60 билиони евра е речиси половина од глобалниот вкупен износ. Американските акции сочинуваат речиси 70 отсто од индексот MSCI World, во споредба со помалку од 50 отсто веднаш по глобалната финансиска криза во 2008 година.

Растот на заработката во САД во последните десет години далеку го надмина оној во кој било друг регион. Фокусот на враќањето кон акционерите, поттикнат од откупот на акции, ја зголеми разликата во перформансите со остатокот од светот. Во последните десет години, комбинираната заработка по акција на компаниите од индексот S&P 500 се удвои - двојно повеќе од зголемувањето забележано кај европскиот репер Stoxx Europe 600.

Кои се знаците дека американската исклучителност може да биде загрозена?

Идејата дека деновите на американската исклучителност се избројани се зема посериозно откако Трамп вети дека ќе ја разниша светската трговија со воведување на највисоките царини на американскиот увоз во последниот век. Инвеститорите што во април ги приспособуваа своите портфолија за да го одразат економскиот ризик од новите давачки беа изненадени кога открија дека цените на обично безбедните американски државни обврзници паѓаат заедно со акциите и другите поризични средства.

Цената на 30-годишните државни обврзници падна во мај, што ги зголеми приносите над 5 отсто, кон највисокото ниво во речиси две децении. (Кога цената на обврзницата паѓа, приносот расте затоа што купонот - редовната исплата на камата - останува ист.) Имаше шпекулации дека странците го намалуваат своето изложување на американски средства, без разлика на нивниот ризичен профил, бидејќи беа загрижени од импликациите на економскиот пад предизвикан од царините врз веќе напнатите финансии на федералната влада.

Трамп брзо ги паузираше повеќето од неговите „реципрочни“ царини во очекување на исходот од трговските преговори, но инаку остана посветен на својата поширока протекционистичка агенда, вклучувајќи царина од над 30 отсто на најголемиот трговски партнер на САД, Кина. Загриженоста за растечкиот федерален дефицит продолжи откако администрацијата на Трамп протурка закон што ги продолжува даночните намалувања од неговиот прв мандат, воведува нови даночни олеснувања и издвојува милијарди дополнителни долари за одбрана, справување со имиграцијата и други приоритети на администрацијата. Белата куќа изјави дека новите царини за увоз ќе ги надоместат даночните намалувања и ќе поттикнат повеќе инвестиции и производство во САД.

Ако загриженоста за одржливоста на товарот на федералниот долг на САД ја намали побарувачката за државни обврзници, тоа би можело да ги зголеми приносите, дополнително зголемувајќи ги трошоците за задолжување на владата. Тоа, пак, би можело да го оптовари доларот додека инвеститорите бараат алтернативи.

Стравувањата од ерозија на американската исклучителност не се однесуваат само на непредвидливото креирање политики на Трамп и коментарите за претстојна фискална криза. Поларизацијата на политиката во земјата и она што некои го гледаат како политизација на владините институции предизвикаа загриженост за идната стабилност на политиките и владеењето на правото. Напорите на Трамп да изврши притисок врз претседателот на Федералните резерви, Џером Пауел, да ги намали каматните стапки, предизвикаа загриженост кај инвеститорите за независноста на централната банка и другите делови од владата што го надгледуваат непречено функционирање на економијата. Неговото кредо „Америка на прво место“ ја отфрла консензуалната дипломатија и го прифаќа користењето сурова моќ во меѓународните работи. Неговата администрација тврди дека овој пристап на крајот ќе донесе опипливи економски придобивки за САД.

Bloomberg

 

Дали Трамп навистина ги одвраќа странските инвеститори?

Цените на американските државни обврзници флуктуираа во двете насоки во последните месеци и нема експлицитни докази за масовна продажба од странски инвеститори, чии поседи останаа блиску до рекордно високо ниво во април. Странските влади сè уште беа нето-купувачи на долгорочни американски државни обврзници.

Американските акции беа на високо ниво кон крајот на јуни, при што S&P 500 постави рекорд. Американските фондови за акции добија 151,7 милијарди евра во нови инвестиции од почетокот на 2025 година, додека европските фондови за акции привлекоа 42,5 милијарди евра, според извештајот на „Банката на Америка“ (Bank of America) од крајот на јуни, повикувајќи се на податоци од „ЕПФР Глобал“ (EPFR Global). Сепак, анкетата на менаџери на фондови во „Банката на Америка“ покажа дека сè поголем број инвеститори се убедени дека глобалните акции ќе ги надминат американските во следните пет години.

Корисен индикатор за странската побарувачка за американски средства е валутата на самата нација. Индексот на доларот штотуку забележа најголем пад во едно полугодие, уште од 1973 година, кога Ричард Никсон беше претседател, губејќи речиси 11 отсто од вредноста. Доларот генерално се смета за безбедна инвестиција во времиња на турбуленции. Но на 12 јуни, со конфликтот што беснее на Блискиот Исток, тој достигна тригодишно најниско ниво во однос на другите главни валути.

Претставниците на администрацијата на Трамп јавно ја поддржуваат идејата за силен долар, но направија малку за да го запрат неговиот пад. Речиси една третина од инвеститорите што учествуваа во анкетата на Банката на Америка изјавија дека е потценета вредноста на доларот, што е најнегативен резултат во последните 20 години. Претседателката на Европската централна банка, Кристин Лагард, дури зборуваше за потенцијален момент на „глобално евро“.

Странските инвеститори што долго време им даваа приоритет на САД, сега имаат повеќе опции. Европа доби поттик од одлуката на Германија да позајми стотици милијарди евра за зајакнување на својата војска и модернизација на националната инфраструктура. Кинеската економија, долго време попречувана од криза со недвижности и слаба потрошувачка, покажува знаци на стабилизација и преминување во нова фаза на раст поттикната од вештачката интелигенција и други напредни технологии.

Можеби, пак, и без оглед на тоа кој ќе победеше на  изборите во САД минатиот ноември, инвеститорите би ја преиспитувале доктрината дека нема алтернатива на САД. Просечните вреднувања на акциите на компаниите од индексот S&P 500 во однос на нивните профити - таканаречениот сооднос цена-заработка - беа 50 отсто повисоки од оние на фирмите од индексот MSCI World без САД во 2024 година, во споредба со само 10 отсто во 2015 година. Значи, инвеститорите очекуваат многу поголем раст на профитот за американските бизниси. Но оваа огромна премија може да го ограничи просторот за понатамошни добивки.

Огромниот успех на групата „величествени седум“ технолошки акции во САД, исто така, стана извор на загриженост. „Енвидија“ , „Епл“, „Амазон“, „Мета“, „Тесла“, „Мајкрософт“ и „Алфабет“ учествуваа со повеќе од 70 отсто во растот на заработката меѓу компаниите од S&P 500 во 2024 година, а оваа доминација е предвидено да расте во 2025 година, според „ЏП Морган“ (JPMorgan Chase & Co). Менаџерите на фондови што се помалку склони кон ризик претпочитаат да ги распоредат своите вложувања во акции низ поголем број компании за да не им паднат инвестициските приноси ако една компанија западне во неволја.

Каде одиме оттука?

Не сите ќе жалат ако идејата за американската исклучителност не го преживее вториот мандат на Трамп, при што некои инвестициски стратези ја гледаат оваа ситуација како можност за ребалансирање и намалување на ризикот во портфолијата. Дури и некои од гигантските американски компании почнаа да позајмуваат повеќе во евра како заштита од влијанијата на непредвидливото креирање политики на Трамп. Тимот за макростратегија на „Ситигруп“ (Citigroup) напиша во белешка кон крајот на мај дека еврото е единствената алтернатива за инвеститорите што сакаат да се „откачат“  од доларот на подолг рок.

Една критика на американската исклучителност е импликацијата дека она што е добро за американските пазари веројатно ќе трае бидејќи мора да биде добро за гласачите. Оние што најмногу имаат корист од невидениот бум на американските акции се богатите, со оглед на тоа колку од пазарот поседуваат најбогатите домаќинства. Според Бирото за буџет на Конгресот, приходот по оданочување за најбогатите 1 отсто од американските граѓани порасна за над 200 отсто помеѓу 1979 и 2019 година, за 45 отсто за средните 60 отсто и за 26 отсто за долните 20 отсто. Среде огромниот успех на американските пазари, анкета од јануари покажа рекордно ниско ниво на задоволство кај Американците од нивните животи.

Том Стивенсон, шеф на трговијата со акции за EMEA во „Фиделити“ (Fidelity International), нуди контранаратив за смртта на американската исклучителност. Тој истакнува неколку начини на кои американската економија ја задржува својата предност: нејзината работна сила сè уште расте; маржите на профит на американските компании се удвоија од големата финансиска криза и сè уште се силни; САД имаат енергетска сигурност откако станаа нето-извозник на енергија од 2019 година; и имаат огромен домашен пазар, кој е многу похомоген од оној на Европа, со нејзините многубројни национални култури, банкарски системи, правила и јазици.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар