Криптокомпаниите почнаа да паѓаат како домино, па оваа година, меѓу другото, ќе остане запаметена како пресвртница на пазарите на акции и криптовалути.
Иако се очекуваше криптозима, што е назив за забавување односно состојба што може да се спореди со мечкиниот пазар на берзата, и донекаде беше можна подготовка за нејзиното пристигнување, никој не беше подготвен за ваков развој на настаните.
На својот врв, во ноември 2021 година, водечката криптовалута биткоин вредеше околу 64.000 долари. Сепак, веќе во јануари годинава се тргуваше за речиси половина од тој износ, 35.000 долари.
Прочитај повеќе
Кој од Македонија изгуби од банкротот на ФТХ?
Познавачите велат дека сега е вистинско време за вложување во крипто, но тоа да биде одговорно.
23.12.2022
Вредноста на биткоинот може да падне на 5.000 долари во 2023
Шпекулантите кои се придржуваат до ставот дека падот на криптото е завршен, може да се соочат со неочкуван шок во 2023.
05.12.2022
BIS: Три четвртини од малите инвеститори во биткоин изгубиле пари
Истражување за тоа колку мали инвеститори користат апликации за размена на криптовалути сугерира дека околу три четвртини изгубиле пари на биткоин.
16.11.2022
Открива ли пропаста на FTX нови Понзи-шеми во крипто-светот?
Сем Бенкмен-Фрид неодамна го опиша бизнисот како „кутија“ која има вредност само затоа што другите луѓе ставаат пари во неа
15.11.2022
Падот на криптото е добар зошто ја исчистил индустријата од 'туристи'
Годинашната тешката економска клима истурка некои од „туристите“ во крипто индустријата, вели Ирина Хаивас од Atomico.
03.10.2022
Хрватскиот гувернер за крипто: Кој ќе изгуби сè, нека не се жали
Борис Вујчиќ е отворено скептичен за пазарот на криптовалути и предупредува дека тој е само за коцкари.
25.09.2022
Во таа фаза, криптосредствата беа во пад во согласност со предвидувањата на аналитичарите, но никој не можеше да предвиди што следува.
Тера Луна - УСТ (Terra Luna - UST)
Приказната започнува со компанијата „Тераформ лабс“ (Terraform Labs), креаторот на криптовалутите Тера Луна (Terra Luna), односно нивната стабилна валута (анг. stablecoin) UST. Оваа стабилна валута се базираше на алгоритамска функција и имаше своја поддршка во Тера Луна, а не во готови пари, кои вообичаено би биле врзани во фиксен сооднос со доларот. Откако стабилната валута UST го загуби паритетот со доларот, почна колапсот. Само за неколку дена, Тера изгуби речиси 100 отсто од својата вредност. На својот врв, Тера се сметаше за револуционерна и една од водечките стабилни валути во светот. Имаше вредност, односно пазарна капитализација од речиси 140 милијарди долари. Потоа за неколку дена падна на 800 милиони долари.
Зад компанијата „Тераформ лабс“ стои Jужнокореецот Квон До-Хјунг, кој сега се соочува со правен и јавен притисок во врска со неговата улога во катастрофата на Тера Луна, а покрај Јужна Кореја, законски го гонат и Сингапур и САД. Ова влијаеше и на компаниите како „Целзиус“ (Celsius), „Три ероус капитал“ (Three Arrows Capital), „Џенезис трејдинг“ (Genesis Trading) и „Аламеда рисрч“ (Alameda Research), кои подоцна доживеаја големи проблеми.
Целзиус (Celsius)
Само два месеца по колапсот на Тера Луна, падна една од најголемите криптобанки - „Целзиус“ (Celsius), која по неуспешните преговори со потенцијалните инвеститори поднесе барање за стечај до финансиските регулатори во Њујорк.
„Целзиус“ им нудеше на корисниците двоцифрени приноси на криптовалути како биткоин и етереум. Меѓутоа, кога на 12 јуни корисниците беа известени дека привремено се суспендира повлекувањето средства од нивните сметки, беше јасно дека се во неволја. Таа блокада се покажа како трајна, бидејќи „Целзиус“ инвестираше значителна сума во неодамна потоната Тера Луна. Според директорот на компанијата Алекс Машински, банката управувала со имот во вредност од околу 4,3 милијарди долари, но и со побарувања од 5,5 милијарди долари. Затоа ѝ беа потребни околу 1,2 милијарда долари свеж капитал за да се закрпи таа дупка. „Целзиус“ беше еден од најголемите играчи во криптозаемите. Според податоците од мај годинава, компанијата издала повеќе од осум милијарди долари кредити и управувала со имот во вредност од речиси 12 милијарди долари.
Три ероус капитал (Three Arrows Capital)
Неколку дена по објавувањето на банкротот на „Целзиус“, почнаа да се шират гласини за неликвидност на „Три ероус“. Коосновачите на компанијата, Су Жу и Кајл Дејвис, буквално исчезнаа од лицето на Земјата. „Три ероус капитал“ (Three Arrows Capital) беше хеџ-фонд за криптовалути со седиште во Сингапур. Судот на британските Девствени Острови нареди ликвидација на фондот на 27 јуни годинава.
Тој беше еден од најголемите хеџ-фондови по средства и капитал. Според податоците од мај 2022 година, тие управувале со имот во вредност од околу десет милијарди долари. „Три ероус капитал“ работеше десет години, што влеваше одредена доверба и сигурност кај поголемите инвеститори.
FTX
Еден месец пред колапсот, берзата за криптовалути FTX беше на врвот на светот, веднаш зад гигантот „Бајненс“ (Binance). Компанијата со седиште на Бахамите беше позната по раскошното трошење на својата промоција. Нејзини амбасадори беа големи спортски ѕвезди, како Том Брејди и Стеф Кари, нејзиниот бренд беше присутен на теренот на кошаркарскиот клуб Мајами Хит, а се рекламираше и на скапиот Супербоул. Се проценува дека банкротот на FTX остави во куси ракави повеќе од милион доверители, за повеќе од осум милијарди долари.
Блокфај (BlockFi)
Нова колатерална жртва на колапсот на берзата FTX беше компанијата „Блокфај“ (BlockFi), која ги блокира плаќањата и поднесе барање за стечај на 11 ноември. Главниот и извршен директор Зак Принс во барањето за стечај наведе дека изложеноста на „Блокфај“ на берзата FTX довела до криза со ликвидноста. Овој месец, „Блокфај“ продаде дел од своите криптосредства за да го финансира стечајот. Тие собраа 238,6 милиони долари во готовина и сега има 256,5 милиони долари, за кои „Блокфај“ тврди дека треба да ги покријат платите за вработените.
Останува да се надеваме дека ова е крајот на загубите и колапсот на криптокомпаниите. Ако ја споредите сегашната ситуација со претходните забавувања на пазарот, неспорно е дека оваа криптозима зеде најголем број жртви и дека материјалната загуба на основачите и инвеститорите е најголемата забележана загуба во историјата на криптопазарот.