Македонија со 6Г: Како ќе изгледа иднината на интернетот?

Мрежата 6Г (6G) претставува следниот голем чекор во телекомуникациите, кој ветува дека ќе го промени начинот на кој се поврзуваме и комуницираме со технологијата. 

„Технологиите на мобилен интернет и мобилни мрежи секогаш се стремат кон подобрување на повеќе фактори, како брзината односно пропусноста, лантенцијата како битна карактеристика за апликации што работат во модерно време, но и подобрата пропагација односно достапност на услугата“, вели Владислав Бидиков, ИТ-експерт за комуникациски технологии.

И додека 5Г сè уште се имплементира на глобално ниво, трката за развој на 6Г веќе е во полн ек, со прогнози дека ќе биде достапна од 2030 година.

„По некои претпоставки, оваа мрежа треба да почне да се имплементира веднаш штом ќе се затвори стандардот за неа на глобално ниво, а според ITU (Mеѓународната телекомуникациска унија, водечка организација за стандардизација и развој во светот на телекомуникациите), тоа е некаде во 2030 година“, посочува вонр. проф. д-р Томислав Шуминоски од Институтот за телекомуникации при Факултетот за електротехника и информациски технологии (ФЕИТ).

За разлика од својот претходник, 6Г не е само надградба во поглед на брзината и капацитетот, туку трансформативна промена, која вклучува напредни технологии за да овозможи апликации што денес изгледаат како научна фантастика. Двајцата експерти со кои разговаравме очекуваат дека вештачката интелигенција (ВИ) ќе биде една од клучните технологии за развој на 6Г-мрежите.

Во својата суштина, 6Г ќе понуди невидена брзина, со потенцијални стапки на преземање (download) до 1 терабит во секунда. Латентноста, односно доцнењето помеѓу испраќањето и примањето податоци, ќе се намали на помалку од една милисекунда, овозможувајќи интеракции во реално време без забележливо задоцнување.

Томислав Шуминоски Приватна архива

„Можеме да очекуваме дека 6Г, во споредба со 5Г, би понудила теоретски поголеми брзини, од редот на 1 Tb/s (терабит во секунда, т.е. 1.000 гигабити во секунда) и минимално доцнење на услугите од крај до крај, т.е. до 1 милисекунда од корисникот до јадрената мрежа. Во 5Г теоретските брзини беа од 20 до 50 Gb/s (гигабити во секунда), а доцнењата од 1 до 5 милисекунди, сепак на крајот корисниците практично добиваа (при неоптоварена клетка) максимум до еден гигабит во секунда, a доцнењата се движат реално од 5 до 7 милисекунди“, објаснува Шуминоски, кој додава дека, во согласност со тоа, би било супер доколку во 6Г реално се добие 10 гигабити во секунда, па корисниците би можеле без проблем да гледаат видеостримови во и надвор од реално време со голем квалитет (HD), или на пример да симнуваат филмови со големина од неколку гигабити за една-две секунди.

Клучна карактеристика на 6Г ќе биде нејзината интелигенција. За разлика од претходните генерации, кои главно служеа како патишта за податоци, 6Г-мрежите ќе вградат вештачка интелигенција (ВИ) и машинско учење во нивната инфраструктура. Таа интеграција ќе овозможи мрежата динамички да се адаптира, да ги предвидува потребите на корисниците и да ја оптимизира својата работа во реално време, правејќи ја поефикасна и поприспособлива од кога било.

„Во 6Г на голема врата се очекува да влезе она што се заговара за ’вештачката интелигенција’, иако засега сè уште не е тоа, барем не по дефиниција, бидејќи досега беа присутни само: машинското учење (machine learning), длабокото учење (deep learning) и невронските мрежи (neural networks), како потполиња на вештачката интелигенција“, нагласува Шуминоски. 

Што може да овозможи 6Г?

Потенцијалните можности за примена на 6Г се огромни и трансформативни. Бидиков вели дека подобрата поврзаност секогаш драстично го менува начинот на користење на интернетот и го засилува чувството на слобода кај корисниците, додавајќи дека во иднина 6Г ќе овозможи уште побеспрекорно користење на глобалната мрежа на мобилните уреди, кои стануваат главен начин за примање информации.

Користењето на 6Г би довело до полесен пристап од кое било место и во кое било време до интернет-сервисите, со огромна брзина на пренос, екстремно минимално доцнење, одличен квалитет и врвна сигурност и безбедност за крајните корисници. 

Сето тоа би придонело за целосно поврзан свет, не само меѓу луѓето туку и на нештата (машините, уредите, програмите), во една сеопфатна парадигма позната како „интернет на сé“ (Internet of Everything / IoE). 

Depositphotos

Шуминоски предвидува дека новата технологија ќе создаде нови гранки на употреба, односно нови сценарија на примена во земјоделството, образованието, здравството, вселенските комуникации и многу други области, како и развој на нови модели на комуникација меѓу луѓето и машините.

„Ќе може да се направи една дигитална револуција во секојдневието, на начин како што досега може само да се насети по научнофантастичните филмови. На пример, еве едно можно сценарио: користењето на поврзаните возила на електричен погон, во кои има имплементирано напредни сензори и уреди поврзани преку 6Г-мрежата со интернет, би обезбедило попродуктивно и пооптимално користење на времето за возење или за забава, доколку се вклучат напредните технологии за автономно возење. Со тоа се трансформираат возењето и транспортот од начинот што го знаеме денес, а тоа нуди низа придобивки, како намален ризик од несреќи предизвикани од човечка грешка и зголемена ефикасност: паметните возила и нивната меѓусебна комуникација го оптимизираат протокот на сообраќај, намалувајќи го метежот и подобрувајќи ја ефикасноста на користење на енергијата на возилото“, објаснува Шуминоски од ФЕИТ. 

Традиционалните видеоповици би можеле да бидат заменети со холографска комуникација, овозможувајќи им на луѓето да комуницираат преку холограми, тридимензионални претстави од нивната личност во реални димензии. Виртуелната и проширената реалност ќе станат беспрекорни, создавајќи целосно интерактивни средини за работа, образование и забава. Таканаречените дигитални близнаци - виртуелни реплики на цели системи - би можеле да се ажурираат во реално време, револуционизирајќи ги областите како урбано планирање, управување со катастрофи и индустриски операции. Во здравството, нисколатентната комуникација би овозможила далечински операции, дозволувајќи им на лекарите да оперираат пациенти на големи далечини (дури и на други континенти), со роботска прецизност. Како што веќе споменавме, тука се и автономните системи, вклучувајќи ги самоуправувачките возила и дронови, кои ќе имаат корист од моменталната размена на податоци, подобрувајќи ги безбедноста и ефикасноста.

Предизвици што треба да се надминат

И покрај големиот потенцијал, патот до 6Г не е без препреки. Изградбата на потребната инфраструктура ќе бара значителна иновација и инвестиции, бидејќи не е едноставно да се надградат постојните мрежи.

Владислав Бидиков Приватна архива

„Поради потребата од големи финансиски инвестиции од страна на операторите, можно е да видиме повеќе различни сценарија слично како и при активирањето на 5Г-мрежите по концептот на постепено надградување на постојните 5Г-мрежи во 6Г-мрежи, но и нови и директни имплементации на 6Г-мрежи“, посочува Бидиков.

Шуминоски, пак, додава дека иако комерцијалното лансирање на 6Г-мрежите се очекува да почне околу 2030 година, тие вистински би царувале до 2040 година.

„Со помало темпо би се имплементирале нови базни станици, уреди и воопшто целиот систем постепено би се менувал и ширел, па подоцна со текот на времето би се преминало на целосно опремени 6Г-мобилни системи од крај до крај. Впрочем, како што се случувало и во минатото со изминатите генерации на мрежи. Тие несомнено не би престанале да се користат, но постепено ќе се исклучуваат и маргинализираат само со ограничена употреба и за одредени сервиси“, вели тој.

Во секој развој на мобилни мрежи од следната генерација уште во процесот на дизајн се предвидени технолошки унапредувања што ја подобруваат покриеноста во изолираните области.

„Токму за оваа цел, за поголема покриеност во руралните и оддалечените области, се планира употреба на хетерогена мрежа од: сателитски мрежи, мрежи со дронови и мрежи со разни беспилотни летала. Со тоа, несомнено и далекосежно, ќе се сменат и самиот домен и дофат на интернетот што го имаме денес“, објаснува Шуминоски.

Бидиков сепак нагласува дека примената на овие технологии секогаш зависи и од финансиските импликации за имплементација на истите тие за мал број корисници. Тој посочува дека стандардите и технолошките решенија во голема мера зависат и од самите оператори. 

„Слично видовме и во минатото, кога од 3Г преминувавме кон 4Г, а потоа од 4Г кон 5Г, дека патот на напредокот зависи од повеќе елементи, во кои еден значителен дел е во финансиските инвестиции при градењето на мрежите. Од друга страна, поддршката на 6Г-мрежи од страна на крајните уреди на корисниците (најчесто мобилните телефони) исто така во голема мера ги диктира инвестирањето и развојот на мрежите од следната генерација од причина што може да е финансиски неповолно ако операторот има модерна мрежа, но поради недостапност на крајни корисници не може истата таа да се користи“, вели тој.

Depositphotos

Енергетската ефикасност претставува уште еден предизвик, бидејќи зголемените енергетски барања на 6Г ќе мора да се усогласат со целите за одржливост. Високите трошоци поврзани со истражувањето, развојот и имплементацијата исто така ќе бараат соработка помеѓу владите и приватните субјекти.

На глобално ниво, трката за тоа кој ќе биде носител во развојот на 6Г се интензивира. Земји како Јужна Кореја, Кина, Јапонија и САД вложуваат огромни средства во истражување, додека Европската Унија ги предводи напорите преку иницијативи како Хекса-екс (Hexa-X). Технолошките гиганти, како „Самсунг“ (Samsung), „Хуавеј“ (Huawei), „Нокиа“ (Nokia) и „Ериксон“ (Ericsson), истражуваат терахерцни технологии и потенцијални апликации, додека креаторите на политики работат на усогласување на стандардите и регулативите.

Надеж или закана за безбедноста на податоците?

Мрежите од следните генерации во својот историски напредок секогаш, покрај зголемувањето на квалитетот на комуникацијата, вклучуваат и технологии што ги зголемуваат приватноста и безбедноста на комуникацијата.

Иако ветува револуционерни промени, 6Г сепак ќе се соочи со истите предизвици што постојат и се наследуваат од претходните генерации на мрежи, иако повеќе сегменти од сигурноста, приватноста, сајбер-безбедноста се очекува да бидат надминати и подобрени. 

„За тоа се посветува централно внимание во развојот на 6Г со употреба на нови напредни безбедносни алгоритми, безбедносни сајбер-протоколи и сигурно и безбедно чување на огромните податоци со кои би располагала оваа технологија“, објаснува Шуминоски.

Тој ги нагласува и новите предизвици, како технолошката сингуларност (суперинтелигенција), влијанието на вештачката интелигенција врз приватноста и сигурноста, пристрасноста и дискриминацијата, како и одговорноста.

„Сепак, да бидеме оптимисти (јас сум непоправлив оптимист) дека оваа технологија, со вклучување на вештачката суперинтелигенција, би можела да ги надмине стравувањата и би паднала во раце на одговорни инженери и научници. Впрочем, таа е алатка, како и сите технологии, и така и треба да се гледа - со една цел: да послужи луѓето да можат да живеат еден поквалитетен, порадосен и помирен живот“.

За обичниот корисник, 6Г ќе понуди повеќе од само побрз интернет. Ќе го трансформира начинот на кој комуницираме со технологијата, од домови што ги предвидуваат нашите потреби до уреди што следат и реагираат на здравствените состојби во реално време. Забавата ќе стане поимпресивна, додека индустриите ќе функционираат со невидена ефикасност и прецизност.

Патувањето до 6Г не се однесува само на поврзувањето; тоа е за создавање попаметен, поинтегриран свет. Како што се поставуваат темелите за оваа иднина, 6Г-мрежата носи ветување дека ќе го промени не само начинот на комуникација туку и начинот на кој живееме, работиме и го доживуваме светот околу нас.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар