Амбициите на Европа да го предводи светот во зелените технологии претставуваат ризик од исчезнување спроти доминацијата на Кина. Изгледите се особено мрачни кога станува збор за батериите на електричните возила, кои се важен двигател на економијата со ниска потрошувачка на јаглерод.
Шведската компанија „Нортволт“ (Northvolt AB) долго време се сметаше за потенцијален европски конкурент на гигантските кинески компании што произведуваат најголем дел од погонските ќелии за електрични возила во светот. Сега бизнисот се бори за својот опстанок откако низа оперативни грешки ги уништија неговите планови за раст.
Како пропаднаа плановите на „Нортволт“?
Прочитај повеќе
ЕУ гласаше за царини до 45 отсто за електричните возила од Кина
Европската Унија денеска гласаше да воведе тарифи на електричните возила од Кина, потег што ќе ги зголеми трговските тензии со Пекинг.
04.10.2024
„Стелантис“ ќе го сопре производството на електричниот „Фиат 500“ поради слаба продажба
Автомобилскиот концерн „Стелантис НВ“ (Stellantis NV) ќе го запре производството на електричниот модел „фиат 500“ во Торино, Италија во текот на следниот месец поради недоволен број на нарачки во Европа.
13.09.2024
БЈД очекува да продаде четири милиони автомобили годинава
Кинескиот производител на електрични автомобили ги зголеми проекциите за продажба на електрични возила и хибриди за годинава.
10.09.2024
За да има шанса да се натпреварува со компанијата „Контемпорери амперекс технолоџи“ (Contemporary Amperex Technology Co.) и со другите кинески батериски гиганти, „Нортволт“ требаше да расте брзо.
Компанијата натрупа милијарди долари долг и капитал, обезбедени со помош на договори во вредност од 55 милијарди долари со некои од најголемите европски производители на автомобили и камиони. На почетокот на 2022 година, пред неговата прва локација во Шведска воопшто да почне со комерцијално производство, менаџерите на „Нортволт“ веќе планираа нова фабрика во Германија. Следната година беше најавена уште една нова фабрика во Канада.
За да се исплати оваа стратегија со високи инвестиции, неопходно е беспрекорно извршување. Наместо тоа, водечката шведска фабрика се измачуваше со оперативни неуспеси и предизвици во обидот да го зголеми производството додека се обидуваше да ги задржи трошоците на ниско ниво.
Откако ги продаде своите први батериски ќелии во 2022 година, загубите на „Нортволт“ тројно се зголемија во 2023 година, и тоа на 1,03 милијарда долари. Компанијата лани се обиде да привлече инвеститори со планови за котација на берзата во вредност од 20 милијарди долари. Но стратегијата за раст веќе се распаѓаше.
Годинава, за да ја спречи кризата со финансирање, „Нортволт“ најави намалување на бројот на вработени, затворање на два производствени капацитета за катодни материјали во Шведска, затворање на подружницата за истражување и развој во Калифорнија и барање нови инвеститори за проект во Полска.
Ниту тоа не беше доволно за да ги увери инвеститорите. Две недели подоцна компанијата соопшти дека отпушта 20 проценти од својата работна сила, што опфаќа 1.600 вработени во Шведска, како и дека дополнително ги намалува истражувањето и развојот. Компанијата исто така го пресече и сопствениот основен бизнис што генерира приходи со паузирање на проширувањето на водечката шведска фабрика испраќајќи ја таа единица во стечај. Германските и канадските погони исто така се соочуваат со доцнења.
Како тргна сè наопаку?
Одлуката да се развива агресивно во низа технологии за батерии предизвика неверојатен број оперативни пречки. Плановите опфаќаа не само брзо зголемување на сложеното производство на ќелии туку и производство на компоненти како катодни материјали, изградба на нови фабрики и заедничко вложување со производителот на автомобили „Волво“ (Volvo Car AB). „Нортволт“ дури развиваше и литиум-метални батерии за електрични авиони.
Лошата среќа тука ја одигра улогата: се појавија извештаи за проблеми со машините увезени од Кина. Се чини дека движејќи се со толку брз чекор компанијата направи компромис со квалитетот, што доведе до голем број неисправни ќелии, кои не може да се користат. Во јуни БМВ (BMW AG) откажа нарачка од две милијарди евра (2,2 милијарди долари) поради проблеми со квалитетот. Разгранокот на „Фолксваген“ (Volkswagen AG) за производство на камиони „сканија“ (Scania CV AB) на почетокот на 2024 година се пожали на бавните испораки од „Нортволт“.
Шведската компанија исто така се соочи со низа здравствени и безбедносни проблеми, вклучувајќи повреди на работници и извештаи за протекување токсични хемикалии.
Дали менаџерите на „Нортволт“ се целосно виновни?
Иако ова веројатно беше криза што компанијата „Нортволт“ самата ја создаде, главниот извршен директор Питер Карлсон ја гледа вината пошироко во состојбата со индустријата.
Сигурно дека постои глобален вишок на капацитети во секторот: компаниите најавија инвестиции од 1,1 трилион долари во батериски ќелии и производство на компоненти во периодот меѓу 2024 и 2030 година, рекоа аналитичарите на „БлумбергНЕФ“ (BloombergNEF) во јуни. Тоа е за над четири пати повеќе од потребните 242 милијарди долари за да се задоволи очекуваната побарувачка.
Неусогласеноста сигнализира подолг период на ниски цени што ќе ги фаворизира доставувачите со најниски основни трошоци. Вишокот производствен капацитет доведува до рекордно ниски цени на кинескиот домашен пазар, каде што батериите со литиум-железни фосфати-ЛФП (lithium ferrophosphate-LFP) може да се купат за речиси половина од просечната цена на глобално ниво, која изнесува 95 долари за киловат-час. Исто така, постои и презаситеност во снабдувањето со материјали за батерии.
Зошто „Нортволт“ е толку важен за европската индустриска политика?
Законот на Европската Унија за нулта нето индустрија има цел до 2030 година регионот да произведува 550 гигават-часа батерии, додека за споредба лани произведе 110 гигават-часа.
„Нортволт“ не е единствениот производител на батерии во Европа. Јужнокорејските и кинеските компании исто така имаат фабрики за опслужување на европските погони за монтирање, а кои се преуредуваат и за производство на електрични возила. Но европските лидери јасно ставија до знаење дека сакаат регионот да биде центар на чисти технологии, а не производствен центар за компаниите што го враќаат профитот во Сеул и во Шангај.
„Нортволт“ беше нивниот најдобар обид за изградба на голем просперитетен бизнис за батерии за електрични возила со седиште во Европа.
Доколку компанијата пропадне, тековниот напредок во технологијата со батерии може уште повеќе да ѝ отежне на друга европска компанија обид да го преземе истиот подвиг. Кинеската КАЛТ (CATL) вработува 21.000 инженери само во секторот истражување и развој, бројка што е трипати поголема од вкупната работна сила на „Нортволт“.
Кина обезбедува околу 80 проценти од светските литиум-јонски батерии и е дом на шест од 10-те најголеми светски производители на батерии за електрични возила, покажуваат податоците на „Блумберг интелиџенс“ (Bloomberg Intelligence). Кинеските компании се уште подоминантни кога станува збор за компонентите на батериите, како што се катоди, аноди, сепаратори и електролити.
А Кина не е единствениот проблем на Европа: САД, Канада, Јапонија, Јужна Кореја, Индија и Индонезија исто така бараат да привлечат инвестиции за развој на своите индустрии за батерии.