Вкупниот број македонски државјани што денес престојуваат во странство може да се процени на најмалку 700.000 лица, покажува новата публикација за миграциите во Македонија што ја објави Државниот завод за статистика (ДЗС). Во неа се додава дека според стапката на емиграција во 2019 година (која е проценета на околу 25 проценти), Македонија е во групата на првите дваесет земји во светот со најголема емиграција во странство.
Во периодот по 2009 година уште понагласено е влијанието на емиграцијата врз порастот на населението во Македонија и поради трендот на пораст на бројот на децата родени во странство. Тој кореспондира со порастот на семејната миграција, а со тоа и на бројот на жените, кои се придружени со пораст на бројот и учеството на жените на фертилна возраст (15-49 години) и на жените на оптимална репродуктивна возраст (20-34 година). Во периодот 2009-2019 година бројот на родените во странство се зголемил од 3.510 на 5.187 деца или за 47,8 проценти. Истовремено, учеството на родените во странство во вкупно родените во земјата од 14,8 проценти (2009) достигна повеќе од една четвртина, или 26,1 проценти (2019 година).
„Во овој временски интервал надвор од земјата биле родени 48.658 деца, што претставува двегодишен наталитет на земјата и 19,5 проценти од вкупно родените (250.061 дете) во Македонија“, пишува во публикацијата.
Прочитај повеќе
Средно стручно за брзо вработување - но каде, во Македонија или во Германија?
Големиот број странски фабрики - прва причина за поголемиот интерес за стручно училиште.
03.07.2023
Доха и Дубаи се најконкурентните пазари на труд
Истражување ги рангира градовите каде се пријавуваат најмногу кандидати на огласите за вработување.
26.06.2023
Пензионери се јавуваат на огласите за работа, дуќаните се затвораат
Дури 54 отсто од анкетирани 1.400 компании се изјасниле дека планираат вработување речиси на 15.000 работници.
08.08.2023
Од аспект на земјите на прием, повеќе од две третини (66-70 проценти) отпаѓаат на три европски земји на прием (Швајцарија, Италија и Германија). Сепак, треба да се има предвид дека овие податоци не значат целосен опфат на децата родени во странство, односно нивниот број денес најверојатно е значително поголем.
Особеностите на миграцискиот контингент потврдуваат дека со емиграцијата Македонија директно (преку одливот на постојното население) и индиректно (преку природниот прираст) губи значителен дел од вкупното население.
„Имајќи го предвид вкупниот број жители во Македонија, денес емиграцијата во странство добива димензии на егзодус со мошне неповолно влијание врз развојот на населението во земјата“, се наведува во публикацијата.
Според податоците на ДЗС, најзастапени дестинации за граѓаните што се иселуваат од Македонија во Европа се Германија, Швајцарија Италија, Австрија и Словенија. Што се однесува на прекуокеанските земји, тие потврдуваат дека сѐ уште е голем интересот за иселување во Австралија, Соединетите Американски Држави и Канада. Истовремено се зголемува интересот на македонските државјани за иселување и престој во други земји на прием (Катар, Обединетите Арапски Емирати и други земји на прием). Значителен пораст бележи и бројот на граѓаните на Северна Македонија што заминале во Хрватска, Чешката Република, Шведска и други земји на прием.
Во последната деценија значителни промени се случиле во однос на натурализацијата на граѓаните на Македонија во земјите на прием. Така, на пример, од 2014 до 2018 година 33.641 наш граѓанин стекнале државјанство на некоја европска земја.
Хроничен недостиг од работна сила
Во публикацијата се потврдуваат укажувањата на македонската деловна заедница дека големиот одлив на работоспособно население од земјата го зголеми недостигот од работна сила, особено од одредени профили.
„Анализата на потребите од вештини на Агенцијата за вработување покажува дека на пазарот на трудот континуирано недостига работна сила со високо образование од одредени профили (програмери, машински и градежни инженери, лекари, информатичари, технолози итн.), како и работници со средно стручно образование (машински, градежни и електротехничари, медицински сестри, заварувачи, лимари, оператори со градежни машини и сл.)“, се наведува во публикацијата.
Дефицитот од работна сила од одредени профили има растечки тренд и еднакво се манифестира на макрониво и на ниво на региони и општини. На пазарот на трудот се чувствува континуиран недостиг од инженери од различни области и профили, независно од зголемениот интерес на младите за факултетите од техничко-технолошките науки, а следствено на тоа и порастот на бројот на дипломираните инженери.
Симптоматично е тоа што на пазарот на трудот во Македонија евидентен е недостиг од работна сила во услови на сѐ уште голема невработеност. Тоа имплицира растечка неусогласеност на понудата и побарувачката за работна сила со високо ниво на образование и уште повеќе на кадри со средно стручно образование.
„За разлика од интелектуалната емиграција, која во најголем дел има траен карактер, оние со средно стручно образование сѐ повеќе се вклучени во привремената, односно циркуларната миграција“, пишува во публикацијата.
Овие промени на пазарот на трудот ги потврдуваат промените на стапката на слободни работни места, која се зголемила од 1,23 отсто во 2012 година на 1,77 отсто во 2019 година, како и речиси двојно зголемениот број на слободните работни места (од 4.729 на 9.053).
Иселувањата скапо нè чинат
„Блумберг Адрија“ веќе објави дека, според пресметките на Фондацијата за демократија на Вестминстер, загубите од иселувањата надминуваат над 300 милиони евра на годишно ниво.
„Еден дел од средствата се оние што државата потенцијално ги губи со иселувањето на секој човек индивидуално според неговиот потенцијал за економска активност. Ако јас имам одреден потенцијал да бидам економски активна на пазарот на трудот, во моментот кога ќе се иселам, просекот на тој потенцијал што се губи по лице е околу 15.800 евра. Значи со себе одземам или намалувам потенцијални економски активности во висина од околу 15.800 евра, индивидуално“, изјави Дона Костуранова, директорка на Фондацијата за демократија на Вестминстер, во неодамнешното гостување на телевизијата „Блумберг Адрија“.
Таа објасни дека другиот дел од средствата се оние што се вложени во образованието. Имено, за секој човек да се образова, државата инвестира во јавното образование, па, така, за лице што завршило основно образование се вложени 9.000 евра, за лице со средно образование во просек се вложени 14.000 евра, за високо образование 29.000 и за докторски студии 48.000 евра.