Се поместува рокот за воспоставување поефикасен платен систем во земјава. Наместо летово, сега се очекува новините да бидат воведени до крајот на годинава, под услов Собранието да ги усвои измените во законот со кои ќе биде поставен новиот рок.
Законот предвидува Централниот регистар да воспостави Единствен регистар на сметки (ЕРС). Тој би бил централизиран електронски систем во кој ќе се преселат сите податоци за денарските и девизните платежни, депозитни или други сметки со кои во моментов располага КИБС.
ЕРС, за разлика од КИБС, ќе располага со многу повеќе информации. Тој ќе собира податоци и за платните инструменти поврзани со сметките, за издадените сефови, како и за идентитетот на сопствениците на сметките и сефовите, на вистинските сопственици, на законските застапници, на лицата што се овластени за работење со нив.
Прочитај повеќе
Блокирани над 113.000 граѓани и фирми
Статистиката на Народната банка покажува дека има благ раст на бројот на блокирани граѓани од почетокот на годинава
13.07.2023
Кризата зема данок: Драматичен раст на блокираните граѓани и фирми
Се забележува тренд на пораст на бројот на блокирани депоненти.
05.01.2023
Билансите на банките исчистени, лошите кредити стојат за наплата
Отписот на ненаплатливите побарувања ги „чисти“ билансите на банките.
25.01.2024
„Комерцијална банка“ со присилна наплата го презеде „Еуроникел“
Банката стекнала сопственост на недвижен и движен имот во вредност од 38 милиони евра.
12.12.2023
За седум години банките отпишале кредити вредни 350 милиони евра
Потребен е длабок и ликвиден секундарен пазар за трансакции со нефункционални пласмани.
27.12.2023
„Основната функција на регистарот ќе биде да овозможува ефикасно извршување платежни трансакции, отворање платежни сметки со основни функции, следење на неактивните сметки, спроведување на платните налози за присилна наплата, спроведување на активностите за спречување на перењето пари и на финансирањето тероризам и извршување статистички и супервизорски задачи, како и непрекинато извршување на активностите на надлежните органи во рамките на нивните надлежности утврдени со закон“, велат од Централниот регистар за „Блумберг Адрија“. Но што се менува со ова? Дали за граѓаните и за компаниите ова ќе значи подобрено работење со сметките, а за институциите полесно да управуваат со нив, но и полесно да си ги наплатуваат долговите? Што е со извршителите? Вакви прашања испративме до надлежните институции, но засега сите детали се само технички.
Кој ќе може да располага со податоците?
Единствениот регистар ќе ги обедини сите податоци затоа што, според Законот за платежни услуги и платни системи, сите институции се обврзани да доставуваат информации до него. Обврската за споделување информации ќе важи за банките, штедилниците, филијалите на странски банки, платежните институции, институциите за електронски пари, Народната банка, Трезорот, Трезорот на Фондот, Управата за јавни приходи и Фондот за пензиско и инвалидско осигурување.
„Тие се должни да ги доставуваат до ЕРС информациите и податоците од интерните регистри на сметки и сефови, како и секоја нивна промена“, велат од регистарот.
Оттука, ЕРС освен јавно достапните информации што се однесуваат на платежните сметки на правни лица, трговци поединци и самостојни вршители на дејност, ќе располага и со доверливи податоци и информации.
„Тие се однесуваат за депозитни или други сметки и сефови на физички лица, правни лица, трговци поединци и самостојни вршители на дејност и ќе се издаваат во строго утврдена и контролирана постапка“, информираат од Централниот регистар.
Со овие податоци освен сопствениците и нивните законски застапници, по потреба, ќе располагаат и надлежните органи што имаат овластување за пристап до нив, односно судови, обвинителства, извршители, нотари, Управата за јавни приходи, фондовите за пензиско и здравствено осигурување, Народната банка, Управата за финансиско разузнавање.
Систем за електронска присилна наплата
Ова значи дека ЕРС ќе обезбедува податоци што треба да помогнат за присилната наплата да стане поефикасна. Во согласност со Законот, КИБС е задолжен да воспостави систем за присилна наплата. Тој ќе биде електронски и ќе ги црпи податоците од ЕРС. Во него ќе се слеваат сите налози за присилна наплата.
Очекувањата се дека со ова ќе се скрати постапката и ќе се забрза наплатата за застарените побарувања.
Сега постапката е долга и мачна. „Блумберг Адрија“ неодамна пишуваше за постарите побарувања од огромен број физички и правни лица, кои се веќе правно процесирани и подолг временски период се наоѓаат во постапка за присилна наплата на побарувањата пред надлежни извршители, што е и долга и мачна постапка и за двете страни, и за должникот и за банката, која не може да си ги врати парите.
Според сегашната постапка, доверителите најпрво (сами или со помош на адвокат) поднесуваат барање на платен налог, потоа го доставуваат до нотар, кој врз основа на ненамирените фактури го издава тој платен налог. Следниот чекор е достава на налозите до должниците.
Должникот може да поднесе жалба во рок од осум дена, па предметот оди на суд. Ако и таму не се најде решение, платниот налог се сели кај извршител. На износот се пресметува и камата од денот на поднесувањето на барањето.
Извршителите најчесто го користат блокирањето на сметка како прво решение, а можат да наплатат и со спогодба за одбивање третина од платата секој месец до намирување на долгот.
„Должниците остануваат буквално заглавени во тие постапки, без можност во блиска иднина повторно да станат легитимни субјекти на економскиот пазар, а со тоа и повторно да бидат редовни клиенти на банките, имајќи ја предвид законската рамка уредена со Законот за извршување, како и нефлексибилноста на банките во наоѓањето соодветен начин за наплата на побарувањето што е прифатлив за двете страни. Се надеваме дека последните законски измени, измените кон Законот за облигациони односи што предвидуваат застареност на побарувањата утврдени со правосилна одлука на надлежен орган, ќе придонесат за поголема свесност кај банките за оваа категорија на клиенти и нивно побрзо расчистување доколку сакаат воопшто да повратат нешто од тие пласирани средства“, рече за „Блумберг Адрија“ Катерина Бошевска, генерална директорка на „ЕОС Матрикс Македонија“.