Инвестициите на пензиските друштва во Македонија ќе се врзат за животниот циклус?

Можно е многу наскоро во приватниот, втор, пензиски столб на пензискиот систем на државата да се воведе таканаречен модел на мултифондови, сличен на тој што постои во Хрватска и Словенија, но и во Словачка. Станува збор за модел што всушност значи дека инвестициската стратегија на приватните пензиски друштва може да се врзе за животниот циклус, па за помладите членови на фондовите средствата ќе се инвестираат во поризични хартии од вредност. Дарко Саздов, член на Советот на експерти на Агенцијата за супервизија на капитално финансирано пензиско осигурување (МАПАС), потврди на годишната берзанска конференција, која се одржа во Охрид, дека на воведувањето на овој модел работеле со Светската банка, а дополнително треба да биде одобрен. Саздов додаде и дека во иднина е можно да се дозволи мал процент од средствата да се инвестира во акции од брзорастечки економии, во недвижности и во некои деривативни инструменти. Тоа значи дека регулаторот МАПАС конeчно ќе прифати дел од забелешките на приватните пензиски друштва. Тие веќе извесен период ја заговараат оваа идеја.

„Управуваме со средства на 270.000 члена во нашето друштво, сите имаат различна возраст или од 20 до 65 години. Нормално е дека инвестициската стратегија не може да биде иста за сите нив, односно за некој што е со пократок хоризонт и за друг што може да биде изложен на повисок ризик од инвестирањето затоа што е помлад“, вели Весна Стојановска, претседателка и членка на Управниот одбор на „КБ Прво пензиско друштво“.

Според инвестициската рамка, која е стара колку што се стари и приватните пензиски друштва односно веќе две децении, се штитат постарите членови на приватниот пензиски столб. Инвестирањето во помалку ризични хартии од вредност носи помал ризик, но и помали приноси, а фондовите сметаат дека тоа мора брзо да се промени во насока помладите членови да бидат изложени на поризични вложувања.

Со Стојановска се согласува и Татјана Бојковска, членка на Управниот одбор на „Сава пензиско друштво“-Скопје, која тврди дека и со промените пензиските друштва не би излегле од намерата да имаат долгорочни стапки на принос. Сепак потребни се, како што вели, и алтернативни вложувања.

Македонска берза

Три инвестициски политики

Во некои земји што имаат фондови слични како нашите веќе се имплементирани лајвсајкл фондови односно мултифондови. Саздов вели дека ќе бидат овозможени три инвестициски стратегии што ќе зависат од животниот циклус.

„Младите имаат време за подолго оплодување на средствата во задолжителниот втор пензиски столб и реално е нивните средства да се инвестираат во средства со варијабилен принос“. Втората стратегија би била балансирана, а третата е за портфолио за кое е потребен фиксен принос.

Стојановска за тоа зборуваше и на тркалезната маса „Not so small talk“, која ја организираше македонската редакција на „Блумберг Адрија“.

„Тоа е едно од решенијата – да се поделат членовите по возраст на три различни портфолија, односно три различни инвестициски политики. Тоа значи дека помладите членови што имаат инвестициски хоризонт од 30-40 години, нивните средства би биле инвестирани во инструменти со поголем ризик, но и со можност за поголем принос. Членовите што имаат помалку од 10 години до пензија, нивните средства би биле инвестирани во инструменти со фиксен принос со цел да се заштитат средства пред пензионирање. Ние заедно со носителите на политиките треба да работиме на тоа да имаме довoлно апетит за поголем инвестициски ризик кај младите, а многу поконзервативен за повозрасните членови“, вели Стојановска. 

Уште се акумулираат средства

Маријан Николовски, член на Управниот одбор на „Триглав пензиско друштво“, кое е најмладо на пазарот, вели дека приватните друштва сè уште ги акумулираат средствата, а дека вистинскиот ефект од вложувањата ќе се види кога ќе се зголеми бројот на пензионери што ќе земаат пензија и од вториот столб. 

„Потребна е поголема координација во однос на бариерите на вложување и потребно е да се зголеми можноста за инвестиции во домашни инвестициски фондови“, вели Николоски.

Демографски предизвици

„Блумберг Адрија“ веќе пишуваше дека ризикот во однос на демографското стареење на нацијата одамна е препознаен од научната фела и всушност е земен предвид односно е една од причините за реформата на системот за пензиско осигурување. 

Според Стојановска, една од причините за формирање на капитално финансираното пензиско осигурување е токму демографското стареење на нацијата. 

„Поради тоа што населението во иднина сè повеќе ќе старее беше потребно да се реформира пензискиот систем, бидејќи таков каков што беше би бил неодржлив. Тоа значи дека од тековните уплатени придонеси за пензиско и инвалидско осигурување во ПИОСМ не би можело да се покриваат тековните пензии. Поради тие причини сè повеќе земји применуваат повеќестолбен систем како нашиот. Демографската структура се менува и ќе се менува“, рече Стојановска за „Not so small talks“.

Вкупни средства

На крајот од 2023 година вкупните средства на приватните пензиски фондови изнесуваат околу 138 милијарди денари, или 16,5 отсто од бруто-домашниот производ, и во однос на претходната година забележаа солиден раст од 18,7 проценти.

„Задолжителните пензиски фондови сѐ уште имаат најголемо учество во структурата на средствата и во нивниот раст. Стратегиската распределба по класи на средства не се промени во текот на 2023 година. Вложувањата во домашните државни обврзници и натаму имаат најголемо учество во рамките на портфолиото на должнички финансиски инструменти, но се забележува малку поголемо вложување и во странски државни хартии од вредност. Во структурата на портфолиото на сопственичките финансиски инструменти на пензиските фондови и натаму преовладуваат вложувањата во странските инвестициски фондови тргувани на берза. Во услови на очекуван постепен пад на основните каматни стапки на поважните странски централни банки доаѓа до израз ризикот од реинвестирање, односно неможноста да се реинвестираат приливите од придонеси и од достасани хартии од вредност по исти или слични каматни стапки“, се наведува во Извештајот за финансиската стабилност што го прави Народната банка.

Според поединечен тип на инструмент, домашните државни обврзници и натаму се инструмент со најголемо поединечно учество во структурата на вкупните средства на пензиските фондови, кое на крајот од 2023 година достигна 64 отсто кај задолжителните пензиски фондови (раст од 1,1 процентен поен во споредба со крајот на 2022 година) и 55,5 проценти кај доброволните пензиски фондови (раст од 1,3 процентни поени во споредба со 2022 година). Растот на структурното учество на државните обврзници во 2023 година беше за сметка на намалувањето на учеството на депозитите во домашните банки од 5,5 отсто на 2,7 проценти кај задолжителните, односно од 9,4 проценти на 5,5 отсто кај доброволните пензиски фондови.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар