Кои ќе бидат реципрочните тарифи, за кого ќе важат и до кога ќе траат се прашањата кои според нашите соговорници најмногу ги мачат економистите и бизнисмените. Одговорите ќе одредат дали Доналд Трамп ќе ги искористи за да го исполни своето предвидување за економско закрепнување на САД или целата работа ќе заврши со катастрофална рецесија.
„САД се нето увозник, па секој пад на потрошувачката во САД може да предизвика пад на глобалниот БДП, па што е следно? прашува Јуре Штимац, менаџер на средства во НЛБ Фондови. „Првата можност е Трамп да користи тарифи за да постигне подобар договор во преговорите со партнери како ЕУ, Канада и Мексико, како и со ривали како Кина“, смета аналитичарот за (зло)употребата на тарифите како преговарачка тактика и потпора за постигнување геополитичка предност. Додека другото објаснување е загриженоста на Вашингтон во врска со обидите да го исплати огромниот долг, што значи дека администрацијата мора да се бори со огромниот фискален дефицит и потоа да го отплати долгот.
„Трамп смета на тоа САД да префрлат дел од царинскиот товар на странските извозници, така што тие ќе бидат подготвени да ги намалат цените и да преземат дел од царинскиот товар, што нема целосно да се префрли на зголемување на цените на американскиот пазар“, објаснува Катја Зајц Кејжар, раководителка на Катедрата за меѓународна економија и бизнис на Економскиот факултет во Љубљана. „Таквата логика може да биде условно успешна ако нема одмазднички мерки, но погодените земји веќе почнаа да ги воведуваат“, вели таа.
Прочитај повеќе

Волстрит деновиве е место на „фрустрација и исцрпеност“
Консензус е дека во моментов нема начин да се избегне колапсот на пазарот. Многу трговци се држат настрана од ризикот бидејќи падот е преголем.
01.04.2025

Златото достигна нов рекорд, се бара засолниште пред новите давачки на Трамп
Прачките за прв пат се искачија над 3.133 долари за унца, по порастот од 1,4 проценти во претходната сесија.
01.04.2025

Реципрочните царини на Трамп ќе важат за сите земји
Претседателот Трамп планира да започне со реципрочни тарифи со „сите земји“, а ќе ги обелодени на 2 април.
31.03.2025

ЕУ планира отстапки за Трамп за да го ублажи ударот од американските царини
САД не го наведоа нивото на царини што ќе го применуваат за ЕУ, но официјалните претставници во блокот очекуваат стапката да биде меѓу 10 и 25 проценти.
28.03.2025
Астрономска неизвесност
Рок Поточник, менаџер на средства во НЛБ Фондови, предвидува дека тарифната војна ќе внесе дополнителна несигурност во работењето и планирањето на компаниите. Податоците покажуваат дека повеќе од половина од компаниите во американскиот индекс S&P 500 ги наведоа тарифите како еден од главните ризици во нивните последни квартални извештаи. Тоа е повеќе од кој било друг квартал во изминатата деценија.
Слична слика покажува и индексот на неизвесност, кој го пресметува американската централна банка Фед во своите анализи врз основа на медиумските извештаи. Ова покажува дека неизвесноста околу трговската политика во моментов е на највисоко ниво по повеќе од половина век, пишува „Економист“.
Професионалците постојано предупредуваат на царините, кои во суштина се дополнително оданочување, бидејќи доведуваат до зголемување на пазарните цени, што пак ја поттикнува инфлацијата, ја намалува куповната моќ на населението и штети на глобалната економија. Царините доведуваат до намалување на обемот на меѓународната трговија и намалување на благосостојбата на сите учесници во царинската војна, предупредува Зајц Кејжар.
Рецесија наместо ренесанса?
Ова се рефлектира и во сè послабите аналитички прогнози. Извештајот на „Голдман Сакс“ објавен во понеделникот покажа дека царините ќе ја прегреат американската економија со инфлација од 3,5 отсто оваа година, што е значително над целта на Федералните резерви од два отсто. Стапката на невработеност ќе скокне на 4,5 отсто, што ќе го намали економскиот раст на САД на само еден отсто, велат аналитичарите.
Дали Трамп може да ја ескалира тарифната војна во овој случај? „Тарифите не можат да се зголемуваат на неодредено време; нивното воведување го намалува обемот на трговијата, што го намалува просторот за маневрирање за нивниот ефект“, вели Зајц Кејжар.
Во едно неодамнешно интервју, Трамп ја отфрли можноста за рецесија како неверојатна, но призна дека американската економија се соочува со период на транзиција. Запрашан дали очекува рецесија оваа година, тој рече: „Не сакам да предвидувам такви работи. Ние сме во преоден период бидејќи тоа што го правиме е голема работа“.
„Тарифите се бесмислени затоа што најмногу им штетат на домашните клиенти, а американската индустрија нема да биде поконкурентна поради тарифите, туку долгорочно ќе губи“, ги оценува ефектите економистот и предавач на Економскиот факултет, Матеј Лаховник. Тој додава дека може да се очекуваат повеќе позитивни ефекти на сметка на напуштањето на зелената агенда во американската индустрија, даночната дерегулација и поевтините фосилни горива или инвестициите во нуклеарната енергија.
„Се очекува намалување на државната потрошувачка и зголемување на буџетските приходи, што државата би го постигнала преку царините, што доведува до трговски војни“, вели Матеј Крајник, менаџер за средства во „Генерали инвестментс“.
„Можеме да очекуваме поголемо негативно влијание на царините врз европскиот, кинескиот и американскиот БДП“, вели Алеш Локар, раководител на управување со капитални инвестиции во „Генерали инвестментс“. Тој предупредува дека Европа е почувствителна на негативните ефекти од царините, бидејќи нејзиниот економски раст е едвај позитивен и пад од дури 0,5 процентни поени во БДП може да ја турне во рецесија.
Јуре Штимац од НЛБ Фондови смета дека, и покрај нешто полошите показатели, американскиот потрошувачки и финансиски сектор сè уште се „во добра форма“, така што рецесија е „неверојатна“.
Сепак, важно е какви чекори ќе преземе претседателската администрација по воведувањето на тарифите. „Ситуацијата во американската економија би можела да се подобри доколку американската политика постепено се префрли на намалување на корпоративните даноци, олеснување на товарот на економијата и дебирократизирање на јавниот сектор“, предвидува аналитичарот.