Руската берза „повеќе минско поле отколку добра инвестиција“ по три години војна

Светот вчера ја одбележа третата годишнина од војната во Украина. Најкрвавиот европски конфликт од крајот на Втората светска војна имаше катастрофални економски последици за двете завојувани страни, при што не беа поштедени ниту берзите.  Со над 20.000 различни санкции, Руската Федерација останува најсанкционирана земја во светот. Повеќе од 80 отсто од сегашните санкции беа воведени како одговор на инвазијата на Украина и вклучуваат трговски ембарга, замрзнување инвестиции, замрзнување и конфискација на меѓународните резерви на Кремљ, забрана за купување руски државни обврзници и исклучување на руските банки од системот СВИФТ (SWIFT).

Откако вчера подетално ја разгледавме издржливоста на економијата на најголемата земја во светот, денес не интересираше состојбата на руската берза. Како мировните преговори и западните санкции влијаат на тоа и дали руската берза е достапна за западните инвеститори?

Непристапна берза

„Ако сте Американец или Европеец, пристапот до руската берза е речиси невозможен“, вели аналитичарот на „Блумберг Адрија“, Михаел Блажековиќ. „Покрај основните санкции, кон средината на минатата година беа воведени дополнителни санкции на Московската берза, со кои се забранува тргување со евра и долари – дозволени се само трансакции на отворен пазар“.

Од воведувањето на овие санкции, Блажековиќ посочува дека повеќе нема ЕТФ-ови кои го следат движењето на руските акционерски друштва. Сепак, како и со сите други санкции, и во овој случај има исклучоци, бидејќи „пријателските земји“ можат да инвестираат на руската берза и бележат голем прилив на кинески јуани за купување акции на руски компании.

Санкциите што Вашингтон ги воведе во јуни за да го запре тргувањето со долари и евра на водечкиот руски финансиски пазар, Московската берза, значат дека банките, компаниите и инвеститорите повеќе не можат да тргуваат со ниту една валута преку централната берза, која имаше предности во однос на ликвидноста и контролата.

Наместо тоа, тие мора да тргуваат преку шалтер, каде зделките се склучуваат директно помеѓу две страни. Централната банка кога беа воведени санкциите во јуни објави дека ќе ги користи податоците од берзанското тргување за да ги постави официјалните девизни курсеви, објави тогаш „Ројтерс“.

Bloomberg

Менаџерот на фондови Томаж Арих од „Инфонд Склади“, исто така, предупредува дека западниот инвеститор не може едноставно да инвестира во руски акции или обврзници, бидејќи трансакциите во долари и евра се забранети на Московската берза. „Како резултат на тоа, тргувањето со долари и евра се пресели на пазарот надвор од берзанскиот систем, при што кинескиот јуан стана најчестата странска валута“.

Руската берза во зелено во 2025 година

Рускиот берзански индекс MOEX има добра година. Се очекува тој да порасне за 11 проценти во 2025 година, поддржан од евентуален прекин на огнот и намалување на санкциите на среден рок. Средбата на високи претставници на САД и Русија во саудиската престолнина Ријад пред неколку дена требаше да биде и прва рунда преговори за ставање крај на војната во Украина, но фокусот на средбата беше главно на обновувањето на дипломатската, економската и друга соработка меѓу САД и Русија.

Обновувањето на економската соработка би било корисно, особено за Москва, чија сериозно прегреана економија ја назадува гладната воена машина. Основната каматна стапка на Централната банка на Русија речиси шест месеци е на 21 отсто, а инфлацијата во јануари порасна на 9,9 отсто. „Економијата е сериозно прегреана, на приватниот сектор му е сè потешко да се натпреварува за ресурси со армијата и одбранбениот буџет, кој цица се повеќе финансиски, човечки и технолошки ресурси“, изјави вчера за „Блумберг Адрија“, Денис Манцевич, експерт за постсоветскиот простор.

„Актуелното движење на руската берза укажува на оптимизам за можен крај на војната во Украина, што се рефлектира во силниот раст на рубљата и индексот MOEX“, ги сумира Арих последните случувања на руските берзи. „Сепак, клучно е да се разбере дека рускиот пазар останува под силно влијание на санкциите кои го ограничуваат пристапот на западните инвеститори“.

Иако 2025 година започна добро за руската берза, аналитичарот Блажековиќ предупредува дека московскиот индекс MOEX пораснал само шест отсто во просек од пет години поради пандемијата, војната и поврзаните санкции. „Во меѓувреме, американскиот индекс S&P 500 доби 80 отсто, а европскиот индекс Stoxx600 доби 30 проценти“, го става Блажековиќ во контекст слабиот раст на московскиот MOEX.

Раст на нафтените компании

„Рускиот индекс MOEX е исклучително концентриран, со 40 проценти составен од три компании: „Лукоил“, „Гаспром“ и „Сбербанк“. Знаејќи дека сите три компании се под бројни европски санкции, тешко е дури и да се процени потенцијалот за раст на рускиот индекс“, вели аналитичарот Блажековиќ. „Секторски, нафтата и гасот, телекомуникациите и малопродажбата постигнаа раст од над 30 проценти од почетокот на годината“, посочува тој.

Bloomberg

„Меѓу водечките руски компании во пораст се санкционираните корпорации како гасниот гигант „Гапром“, кој го загуби европскиот пазар, најголемата руска банка „Сбербанк“ и производителот на течен природен гас „Новатек“. Сепак, враќањето на вредностите на предвоените нивоа ќе зависи од времетраењето и опсегот на мировниот договор и можното укинување на санкциите“, додава Арих.

Време е за инвестиција?

Доколку договорот меѓу рускиот претседател Владимир Путин и неговиот американски колега Доналд Трамп донекаде ја смири ситуацијата и отвори финансиски патишта за Русија, Блажековиќ смета дека рускиот индекс MOEX би можел да биде „добра можност за диверзификација на портфолиото, бидејќи е индекс што е доминантно поврзан со суровините, но ризикот останува огромен“.

Ако се ублажат санкциите, тоа би поттикнало прилив на капитал, особено во клучните руски енергетски и банкарски гиганти, се согласуваат Арих и Блажековиќ. Меѓутоа, од друга страна, меѓународните инвеститори се двоумат дали да се вратат на рускиот пазар поради бројните ризици.

„Иако на прв поглед се чини дека евентуалниот мир во Украина може да донесе заживување на рускиот пазар, реалноста останува комплицирана, а руската берза во моментов е одвоена од западниот капитал“, тврди Арих. „Дури и ако војната заврши, тоа не значи дека инвеститорите ќе се вратат преку ноќ. Споредбата со минатите кризи покажува дека закрепнувањето трае со години, а не со недели или месеци“, додава тој, велејќи дека „рускиот пазар можеби изгледа како добра можност сега, но без фундаментални промени може брзо да стане замка“.

„Постои златно правило во светот на финансиите: ‚Пазарите ја мразат неизвесноста‘. Сè додека сенката на санкциите, политичката нестабилност и сомнителната економска иднина виси над руската економија, овој пазар ќе остане повеќе минско поле отколку инвестициска можност“, заклучува Арих од „Инфонд Склади“.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар