Ќе се појави ли нов Ворен Бафет? Веројатно не.

Ворен Бафет, легендарниот инвеститор кој ја изгради компанијата „Беркшир Хатавеј“ (Berkshire Hathaway) во конгломерат вреден околу 1,2 билиони долари (1.200 милијарди долари), на почетокот од месец мај најави дека ќе се повлече од функцијата извршен директор на крајот од годината, ставајќи крај на шестдецениско лидерство што го обликуваше американскиот бизнис и инвестирање.

На негово место ќе дојде Грег Ајбел (62), моментално потпретседател за нефинансиски операции, по одобрување од управниот одбор. Изненадувачката најава беше дадена на годишниот состанок на акционерите во Омаха.

Иако Ајбел со години беше посочуван како можен наследник, тој не знаел дека објавата ќе се случи токму на собирот, ниту бил однапред информиран. Исто така, управниот одбор бил изненаден.

Ајбел „влегува во чевлите“ на Бафет, но нема да му биде воопшто лесно да ги носи. Успехот на „пророкот од Омаха“ како што го нарекуваат Бафет, тешко дека некој може да го повтори, и феноменот на „новиот Бафет“ веќе почнува да добива митски статус во инвеститорската заедница. Како што пишуваше „Блумберг“ Бафетовиот успех е толку исклучителен што „никој не се доближил до она што тој го постигнал, и веројатно никој никогаш нема“.

Бафет не е само инвеститор, туку и харизматична фигура чии годишни состаноци на „Беркшир Хатавеј“, наречени „Вудсток за капиталистите“, привлекуваат десетици илјади луѓе. Неговите писма до акционерите и јавните настапи се полни со мудрост и хумор, што го направија идол за инвеститорите ширум светот. Неговата способност да ја објасни сложената инвестициска стратегија на едноставен начин инспирираше генерации финансиери.

Неговиот шеесетгодишен континуиран успех, комбиниран со способноста да управува со огромен конгломерат, е тешко да се повтори. Бафет постигна просечен годишен принос од 19,9 отсто на пазарната вредност по акција на “Беркшир Хатавеј“ од 1965 година, значително надминувајќи го S&P 500 индексот.

 

 

Неговиот повеќедецниски успех вклучува изградба на портфолио со познати компании како „Гајко“ (Geico), „Кока-Кола“, „Американ Експрес“,  и „БНСФ“(BNSF) железницата. 

Но, не се работи само за тоа што бил мајстор за избирање акции. Неговата формула имаше неколку клучни состојки, како што вели нашиот соговорник од „Опфолио Инвестиции“, Васко Богдановски:

Состојките на „магичната“ формула на Бафет 

„Бафет не беше сам. Неговиот партнер Чарли Мангер (почина во 2023) имаше огромна улога. Тој го убеди Бафет да ја смени стратегијата: наместо да купува евтини компании на работ на пропаст, го научи да бара квалитетни компании што имаат потенцијал да растат долгорочно.“, вели Богдановски.

Ворен Бафет и негиот најблизок соработник во бизнисот, Чарли Мангер, којшто почина во 2003 година.  Фото: Bloomberg

 

Тоа е всушност основата на филозофијата на т.н. „вредносно инвестирање“ (анг. value investing) што Бафет ја усвои и од својот ментор Бенџамин Греам, фокусирајќи се на купување акции од фирми што се доста потценети од пазарот. Тоа е пристапот познат како “купи прекрасни бизниси по фер цени, наместо фер бизниси по прекрасни цени“.

„На пример, со неговата инвестиција во ‘Епл’(Apple) во 2016 година, кога акциите беа околу 25 долари, дочека вредност од околу 200 долари по акција до 2025 година, создавајќи огромни профити за ‘Беркшир Хатавеј’“, истакнува Богдановски.

Втората магична состојка на формулата на Бафет е т.н. “float“ или едноставно кажано, туѓи пари за инвестирање. На пример, во времето кога Бафет почнувал со инвестирање, луѓето однапред плаќале за патнички чекови, а ги користеле подоцна. Во меѓувреме, компанијата што ги издавала (како „Америкен Експрес), можела бесплатно да ги користи тие пари за да инвестира.

“Ова е местото каде што Бафет ја усовршил идејата. Луѓето ги плаќаат осигурителните премии однапред, а осигурителната компанија ги исплаќа штетите многу подоцна. Сите тие милијарди долари од премии што се собираат во меѓувреме се огромен ‘float’. Бафет ги користел тие пари за да купува акции и цели компании. Практично, тој инвестирал со туѓи пари, и тоа речиси бесплатно“, објаснува Богдановски.

Меѓутоа, пазарните услови во кои Бафет го градеше своето богатство, вклучувајќи подолги периоди на потценети акции и помалку конкурентни пазари, се разликуваат од денешната високо дигитализирана и глобализирана економија.

„Денес е речиси невозможно да се повтори рецептот на Бафет, затоа што денешните закони не би дозволиле некој да ги земе парите од осигурителните премии, на пример,  и слободно да ги инвестира во акции. Сега се бара инвестирање во многу посигурни, но помалку профитабилни обврзници, депозити и сл.“, вели Богдановски.

Дека тешко ќе имаме „нов Бафет“ со Богдановски се согласува и  аналитичарот од „Сензал Капитал“ – Белград, Михаилo Ѓурѓевиќ. 

Денеска е многу поразлично од времето кога Бафет го направи најголемиот успех

„Бафет инвестираше во период кога повеќето информации беа неструктурирани и локални, додека денес сите инвеститори - големи и мали - имаат пристап до голема количина на податоци, алгоритми, модели, страници за анализа и слично. Пазарот е многу поефикасен и потешко е да се најдат добри инвестициски можности кои се потценети.“, вели за „Блумберг Адрија“, Ѓурѓевиќ.

Нашиот соговорник  додава дека пазарот стана многу посложен преку глобализацијата, ЕТФ-те (берзански тргуваните инвестициски фондови), финансиските деривати и доминацијата на „квантните“ фондови (фондови коишто користат квантитативни инвестициски анализи, наместо стандардни фундаментални анализи, н.з.).

„Можеби клучот е што инвеститорите се многу помалку трпеливи денес. Познатата реплика на Бафет ‘нашиот идеален период на чување на акцијата е засекогаш“ не се применува често во пракса денес бидејќи сѐ се забрза, како и животните циклуси во бизнисот. 

За да се појави нов Ворен Бафет, би бил потребен инвеститор со комбинација на исклучителна аналитичка способност, дисциплина и способност да го искористи пазарниот хаос. Блумберг истакнува дека фамозниот „Индикатор на Бафет“ (односот на вкупната вредност на американскиот пазар на акции спрема БДП) во мај 2025 година сигнализира дека акциите се релативно евтини, што може да создаде можности за инвеститори „во вредност“. Сепак, денешните инвеститори се соочуваат со предизвици како пазарна волатилност предизвикана од политики, како што се царините на Трамп, и зголемена конкуренција од алгоритамски тргувања.

Дури и стратегијата на „вредносно“ инвестирање, според Ѓурѓевиќ, постигна значително полоши резултати во споредба со поширокиот пазар во 21 век, а особено по 2008 година.

„ Ова доведе до фактот дека многу инвеститори во ‘вредност’ ги затворија позициите или преминаа на GARP (Growth At a Reasonable Price - раст по разумна цена). Секако, морам да споменам дека самиот Бафет многу еволуираше во текот на својата кариера, од класичен инвеститор во ‘вредност’ и ученик на Бенџамин Греам до тоа да стане (со влијание на Чарли Мангер) инвеститор во GARP.“

„Не мислам дека ќе имаме нов Бафет, но ќе имаме некој што ќе поседува некои од неговите карактеристики во комбинација со модерното време“, заклучува Ѓурѓевиќ, а Богдановски додава и дека го немаме тандемот Бафет – Мангер.
„Едноставно, такви генијалци не се појавуваат често“.