Европа се стреми кон енергетска криза по рекордниот раст на цената на гасот

Европа е на работ на следната енергетска криза откако цените на природниот гас се искачија на највисоко ниво во последните две години. По долга борба со зголемените сметки, упорно високата инфлација и слабеењето на индустриската активност поради кризата во 2022 година, континентот повторно се соочува со закана од уште еден продолжен раст што може да предизвика поголема економска болка.

Залихите на гас во регионот брзо се трошат оваа зима и нема економски поттик за енергетските големини како „Унипер Се“ (Uniper SE) и „Ени“ (Eni SpA) да го складираат гасот  по тековни цени. Како резултат на тоа, се зголемуваат грижите за складирањето гориво ова лето, како и за снабдувањето следната зима.

Референтните фјучерси за гас денеска скокнаа за дури 5,4 проценти на 58,75 евра за мегават-час. Тоа е највисоко од февруари 2023 година, откако договорите забележаа четири последователни недели добивка. Нивоата на складирање станаа клучен контролен пункт на податоци, а креаторите на политики се загрижени затоа што Европа повеќе се потпира на повремени извори на енергија како што е ветерот.

Но, повеќето денови без ветер оваа зима - заедно со малку постудено време и губење на рускиот транзит на гас преку Украина на почетокот на годината - ги принудија земјите да ги искористат своите залихи на гориво.

Местата за складирање во Европа сега се помалку од половина полни - најниско ниво за овој период од годината од 2022 година. Цените за лето се толку високи што е непрофитабилно да се полнат локациите, што значи дека владите ќе мора да стапат во акција. Германскиот оператор за складирање одржува сесија за својот план за полнење за време на годишната конференција Е-свет во Есен, Германија, и тоа е најжешката карта во градот.

„Залихите кои брзо се исцрпуваат ја нагласуваат слабоста на снабдувањето во Европа“, рече аналитичарот на „Блумберг интелиџенс“, Патрисио Алварез. Губењето на поголемиот дел од руската понуда во текот на изминатите три години „ги претвори европските пазари на гас поподложни на ценовни шокови како одговор на краткорочните прекини, побарувачката на ЛНГ во Азија и промените на времето“, рече тој.

Потрошувачката на гас во Европа се очекува да се зголеми за 17 проценти овој месец во однос на претходната година, поттикната од станбената и комерцијалната побарувачка, според месечните прогнози на ИЦИС (ICIS). И зимата не е завршена: Северозападна Европа се подготвува за ниски температури во наредните денови, што може дополнително да ја зголеми побарувачката за греење, дополнително да ги исцрпи залихите и да додаде поттик на болниот раст на цените.

„Ризикот Европската унија да влезе во пролетта со многу ниски залихи на гас се зголеми во последните неколку недели“, рече Арне Ломан Расмусен, главен аналитичар во „Глобал риск менаџмент“ (Global Risk Management). „Не само што првиот месец се зголеми, туку видовме и пораст на календарските цени за 2026-2027 година“.

Претстојната летна сезона на одржување во Норвешка, исто така, може да ги ограничи залихите во време кога пазарот е веќе тесен. Трговците, исто така, внимателно го следат влијанието на американските тарифи и можните одмазди - кои ризикуваат да го поскапат увозот на течен природен гас - и дискусиите за руското снабдување бидејќи некои централноевропски земји сè уште се залагаат за враќање на транзитот на гас преку Украина.

„Колку подолго ќе останат покачени цените на гасотт, толку е поголема веројатноста за враќање на некој вид проток на рускиот гас низ Украина“, рече Флоренс Шмит, европски енергетски стратег во „Рабобанк“.

Холандските предмесечни фјучерси, европскиот репер за гас, се тргуваа за 4,6 проценти повисоко на 58,27 евра за мегават-час до 12:33 часот во Амстердам. Трговците, исто така, брзаат да се заштитат од растот на европските цени на гасот, сигнализирајќи дека очекуваат натамошни прекини во снабдувањето.