Дорси и Маск: Да ја укинеме заштитата на интелектуалната сопственост

Кога Џек Дорси, поранешниот извршен директор на „Твитер“ (Twitter) и основач на финтек гигантот „Блок“ (Block), напиша „избришете ги сите закони за интелектуална сопственост“ на платформата X, тоа може да изгледа како уште една ексцентрична провокација од Силиконската долина. Но, кога Илон Маск, сопственикот на таа платформа, првиот човек на „Тесла“ (Tesla), „СпејсЕкс“ (SpaceX), а во последните месеци и политички актер, јавно одговори „Се согласувам“, станува јасно дека не се работи само за техно-театар. Во заднината на оваа размена се крие подлабок идеолошки судир за тоа кој треба да има контрола врз иднината на знаењето, иновациите и креативноста – поединци, корпорации или држави.

Изјавата на Дорси доаѓа во момент кога светот се соочува со редефинирање на интелектуалната сопственост во ерата на генеративната вештачка интелигенција. Од модели како „ЧетГПТ“ (ChatGPT) и „Мидџрни“ (Midjourney) до сè поприсутните модели на јазично учење (LLM) што ги нудат и регионални актери, се чини дека содржината станува суровина што може да се копира, приспособува и монетизира без јасни граници. Компаниите користат милиони веб-страници, книги, филмови и новински статии за вежбање на своите системи, често без дозволи, а уште поретко со надомест. Додека се множат тужбите против „Опен еј-ај“ (OpenAI) и други, Дорси и Маск изнесуваат идеја дека најдоброто решение е укинување на законите за интелектуална сопственост.

 

 

Технолошки идеолози против уметници

Според пишувањето на „ТекКранч“ (TechCrunch), технолошкиот идеолог Крис Месина го поддржа Дорси, тврдејќи дека автоматизираните казни за прекршувања на интелектуалната сопственост во системите со вештачка интелигенција би можеле да бидат „нова верзија на затворање на сиромашните поради поседување марихуана“. Дорси тврди дека постојат „многу подобри модели за плаќање на креаторите“, бидејќи „сегашните системи земаат премногу и бараат рента“.

На коментарот на Никол Шанахан, поранешната кандидатка за потпретседател на Роберт Ф. Кенеди, која напиша: „Законот за интелектуална сопственост е единственото нешто што ја одделува човечката креативност од производите на вештачката интелигенција“, Дорси ладно одговори: „Креативноста е она што нè разликува во моментов, а сегашниот систем го попречува тоа – исплатите се во рацете на посредници кои не плаќаат фер“.

 

 

Додека американските технолошки гиганти сонуваат за дигитална дивина без правни ограничувања, Европската унија гради сложен систем на правила. Законот за дигитални услуги (DSA) и Законот за дигитални пазари (DMA) претставуваат досега најамбициозен обид да се ограничи моќта на технолошките платформи и да се заштитат креаторите. DSA пропишува задолжително отстранување на нелегална содржина, вклучувајќи прекршувања на авторските права, и воведува строги стандарди за транспарентност. DMA се занимава со монополистичкото однесување и бара интероперабилност, отвореност и етичко постапување со податоците.

Во очите на Дорси и Маск, ваквите закони се непотребна препрека. Без законодавство за интелектуална сопственост, платформите со вештачка интелигенција би можеле неограничено да репродуцираат, монетизираат и дистрибуираат туѓи дела без никаков надомест, што за многумина е спорно, па дури и за цели држави.

Маск: „Патентите се за слабаците“

Маск е познат по тоа што не ги сака патентите. Уште пред повеќе од една деценија изјави за „Си-Ен-Би-Си“ (CNBC) дека „патентите се за слабаците“ и воведе политика според која „Тесла“ нема да користи патенти против други ако тие дејствуваат „во добра вера“. Но, во пракса, компанијата сепак го тужеше австралискиот „Кеп Екс ЕКс“ (Cap-XX), иако тврдеше дека станува збор за возвратна мерка. Оваа двосмисленост покажува колку филозофијата на дерегулација може да биде флексибилна кога станува збор за сопствените интереси.

Ова не е првпат Дорси да ги коментира фундаменталните концепти кои беа создадени уште пред 30-тина години и за коишто тој самиот помогна во обликувањето. Тој исто така беше клучна фигура во проектот со отворен код „Блускај“ (Bluesky), но подоцна се огради од него, веројатно разочаран што проектот не ги прерасна рамките на уште еден милијардерски експеримент.

Сепак, неговата последна „идеја“ доаѓа во време кога границата помеѓу онлајн дискусиите и реалната политика сѐ повеќе се брише. Маск веќе зачекори во политичките води преку неговата улога во администрацијата на Доналд Трамп, каде што раководи со Одделот за владина ефикасност. Значи, кога Дорси и Маск зборуваат за укинување на законот, останува да се види колку од ова е реторика, а колку предвидување на иднината.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар