Ќе стане ли ЕСГ-рејтингот златен стандард за компаниите?

Само една банка во земјава има меѓународен кредитен рејтинг. Тоа што другите немаат значи дека или имаат други извори на финансирање дома или немаат инвестициски планови за проекти од поголем обем, за кој е неопходно да емитуваат обврзници на меѓународните финансиски пазари.

Единствената банка со меѓународен рејтинг е Прокредит банка. Рејтинг-агенцијата „Фич“ неделава го потврди стабилниот рејтинг на банката.

„Блумберг Адрија“ ја праша Јованка Јолеска-Поповска, претседателка на Надзорниот одбор на Прокредит банка, кои се придобивките од оваа оценка. Таа вели дека една од главните придобивки е пристапот до поевтини извори на финансирање.

„Ова значи дека банките можат да земат заеми по подобри услови и да ги намалат своите трошоци за финансирање, што им дава конкурентска предност на пазарот. Инвеститорите имаат повеќе доверба во банките со висок кредитен рејтинг бидејќи имаат посигурен поврат на своите инвестиции Така банките може да привлечат дополнителен капитал и да ги прошират своите операции. Дополнително, рејтингот влијае позитивно и на зголемената доверба кај депозитните клиенти. Банките со висок кредитен рејтинг имаат повеќе шанси да привлечат и задржат квалитетни вработени. Ова е поради тоа што вработените се склони да работат во стабилни и сигурни компании, што може да им осигура долгорочна работна сигурност и напредување“, набројува Јолеска-Поповска.

Како се добива кредитен рејтинг?

За да се стекне една компанија со кредитен рејтинг треба да изоди повеќе чекори. Основно е менаџментот да побара од рејтинг-агенциите да извршат целосна анализа за одредување на рејтингот. Во тој процес агенцијата собира јавно достапни информации и финансиски извештаи за банката, земајќи ги предвид и макроекономските податоци, случувањата на пазарот, конкуренцијата и тенденциите во банкарската индустрија. Дополнително, се собираат и детални доверливи информации од страна на банката, врз основа на што агенцијата подготвува детална анализа, која се презентира пред рејтинг-комитет, кој понатаму одлучува каков рејтинг ќе биде доделен.

Јованка Јолеска-Поповска, претседателка на Надзорниот одбор на Прокредит банка

„При анализата се оценува капитализацијата на банката, профитабилноста, ликвидносната состојба, квалитетот на портфолиото, чувствителноста на пазарниот ризик, макроекономското опкружување и чувствителноста на банката на стресовите во економијата, поддршката од мајката (доколку е членка на групација). По донесувањето на одлуката, истата се комуницира со банката. Рејтинзите што ги доделува ’Фич’ се мониторираат постојано и се предмет на редовна реоценка. Најмалку еднаш годишно рејтинг-комитетот го ревидира рејтингот“, објаснува Јованка Јолеска-Поповска.

Ќе стане ли ЕСГ-рејтингот задолжителен стандард?

Во декември лани словенечката НЛБ објави дека е прва банка во регионот на Југоисточна Европа што доби ЕСГ-рејтинг од „Морнигстар састејаналитикс“ (Morningstar Sustainalytics е водечка фирма за истражување, рејтинг и податоци за ЕСГ, која ги поддржува инвеститорите низ светот со развој и имплементација на одговорни стратегии за инвестирање со искуство во областа од 30 години). Истовремено, банката е и меѓу првите компании од Словенија котирани на Љубљанската берза со таков рејтинг.

Во финансискиот свет, ЕСГ-рејтингот станува сè поважна категорија, која инвеститорите и аналитичарите сè повеќе ја следат и врз основа на неа оценуваат во кои компании да инвестираат, а во кои не. Од словенечката НЛБ д.д. во изјава за „Блумберг Адрија“ велат дека иако засега се прва банка со седиште во регионот со ваква оценка, веруваат дека тоа наскоро ќе стане задолжителен стандард.

Depositphotos

„Со ЕСГ-рејтинг од 17,7 и низок ризик од материјални финансиски влијанија од ЕСГ-факторите, ’Састејаналитикс“ (Sustainalytics – компанија што го одредува рејтингот за ЕСГ-стандардите) ја става НЛБ меѓу првите 15 отсто од сите банки. Со ова, НЛБ навистина стана пионер на одржливиот бизнис во регионот, покажувајќи им насока и на другите. Со ЕСГ-рејтингот уште повеќе сме убедени дека одиме по вистинскиот и благороден пат. На ова патување со нас отидоа и нашите клиенти, што ќе го олесни нивното приспособување кон новата парадигма на одржливост. Од друга страна, тие секогаш можат да сметаат на сигурен и стабилен партнер за поддршка на нивните проекти за одржливост“, ни одговорија од прес-службата на банката во Љубљана.

ЕСГ-рејтингот е сличен како кредитниот рејтинг, со таа разлика што се фокусира на исполнување на стандардите поврзани со животната средина (E), социјалните моменти (S) и управувањето (G), наместо на кредитната способност, објаснуваат од НЛБ д.д.

„Процената испитува широк опсег на деловни области, како што се: управување со производи, корпоративно управување, приватност и безбедност на податоците, човечки капитал, финансии, интеграција на ЕСГ и деловна етика“, велат оттаму.

Расте свеста за известување според ЕСГ-стандардите

Во земја како Македонија, каде што само една банка има кредитен рејтинг, рано е да се зборува за ЕСГ-рејтинг. Сепак, темата станува сè поактуелна и од година на година расте бројот на компании што известуваат за ЕСГ-стандардите во своето работење.

Една од компаниите што од 2021 година ги имплементираат ЕСГ-стандардите е „Усје“, како дел од групацијата „Титан“.

„Востановената стратегија е во согласност со европската визија за постигнување неутрален отпечаток во однос на климатските промени до 2050 година и ги следи целите на глобалниот договор на Обединетите нации. ЕСГ-стандардите се значајна компонента во корпоративниот свет и нивната примена е важна за создавање работна средина што овозможува раст, позитивно локално влијание, деловна eтика и постигнување на целите за декарбонизација и дигитализација. ’Усје’ отсекогаш се водела според принципот дека компанијата е нераскинлив дел од заедницата, а успехот на компанијата е можен само доколку соодветно придонесува за нејзиниот развој. ЕСГ-стандардите го издигнуваат овој концепт на повисоко ниво“, одговорија за „Блумберг Адрија“ од прес-службата на цементарницата ’Усје’“.

Оттаму велат дека имплементирањето на ЕСГ-стандардите е важно од неколку аспекти. Нивното воведување значи континуирано унапредување на процесите на работа, но и во сферата на влијанието на животната средина преку мерливи индикатори.

Цементарница „Усје“ АД

„За да се исполнат овие стандард, се работи на континуирано воведување нови технолошки решенија, а тоа значи дека компанијата работи во согласност со најновите стандарди. И на крајот тоа ја подобрува позицијата на компанијата пред инвеститорската јавност, бидејќи има јасни параметри за одржлив развој. Тоа овозможува поголема предвидливост за инвеститорите, за банките и за другите партнери, бидејќи се намалуваат ризиците, што на компанијата ѝ овозможува стабилен развој и остварување на целите. Со еден збор, ЕСГ-стандардите стануваат унифициран глобален систем што гарантира одржлив развој“, велат од „Усје“.

Прокредит банка има и ЕСГ-рејтинг на групациско ниво од 2017 година од агенцијата МСЦИ (MSCI). Јолеска-Поповска вели дека оттогаш Прокредит банка известува за влијанието што го има врз опкружувањето врз основа на стандардите на „Глобал рипортинг инишатив“ (Global Reporting Initiative GRI).

„Во рамките на овој извештај, на ниво на групација, имаме дефинирано материјални аспекти кои се важни за пошироката заедница: вработените, клиентите, соработниците, кредиторите, основачите. Преку извештајот за одржливост, известуваме за нашиот напредок од аспект на одржливо и одговорно финансирање, заштита на животната и социјалната средина. Наедно, известуваме и за нашиот однос кон вработените, недискриминаторскиот став, вложувањето во образование и развој на нашите вработени, како и системот на наградување. Секој од овие аспекти е поткрепен со конкретни податоци. Врз основа на овој извештај групацијата веќе има добиено ЕСГ-рејтинг. Во самиот извештај се дава споредба за нашиот перформанс, во ЕСГ-доменот, во споредба со претставници од конкуренцијата во банкарската индустрија - резултатот од овие извештаи покажува дека нашата просечна оценка е значително повисока во споредба со преостанатите“, објаснува таа.