Скапото ѓубриво ќе ни ја „изеде“ храната

Храната е сѐ поскапа, но нема да згрешиме ако кажеме и дека се намалува нејзината достапност. Иако за тоа има повеќе причини, како војната во Украина, односно прекинот на трговската размена во голем дел од светот со Русија, затвореноста на Кина поради политиката за нулта ковид, климатските промени, но и сѐ поскапите ѓубрива. Тие се клучни за приносот и квалитетот на земјоделските производи, но нивната цена расте вртоглаво, а поради таа причина земјоделците сѐ помалку користат ѓубрива.

 

 

Последните статистички податоци покажуваат дека минералните ѓубрива во Македонија на годишно ниво поскапеле за 58,1 отсто. И не се поскапени само ѓубривата, иако нивната цена е најмногу покачена, туку Државниот завод за статистика бележи раст на цените буквално кај сите инпути потребни за производство во земјоделството.

Од друга страна, цените на земјоделските производи за период од една година се зголемиле само за 10,3 отсто и покрај двојно поголемата инфлација. Но земјоделците велат дека од преткризниот период досега ѓубривата поскапеле тројно. Токму таквата несоодветна разлика ги принудува земјоделците да штедат или воопшто да не употребуваат ѓубрива, што ги намалува квалитетот и квантитетот на приносот.

 

 

Трговците велат дека ќе се стабилизира цената, но на високо ниво

Цената на ѓубривата започна да расте со забрзано темпо пред повеќе од една година, откако почна да се покачува цената на природниот гас поради директната зависност. Подоцна, со избувнувањето на војната во Украина, тоа дополнително се одрази на цената на енергентите, а со тоа и на ѓубривата.

„Од пред година и пол ѓубривата почнаа да поскапуваат, прво поради цената на гасот, потоа војната во Украина, ембаргото за тргувањето со Русија... Сега цените малку се стабилизираа поради падот на цената на гасот, но самата стабилизација е на високо ниво“, вели Методи Манов, сопственик на компанијата „Манов“, која веќе три децении, меѓу другото, се занимава  со трговија со ѓубрива и за тој сегмент од работата е една од водечките во земјава.

Македонија нема сопствено производство на ѓубрива за земјоделство, па особено голем проблем за Манов претставуваат тешкотиите со трговската размена од Русија, бидејќи тие главно увезуваат од таа држава. Тој вели дека се снаоѓаат како знаат и умеат за да имаат непречена набавка и пласман на производите.

Очекувањата на трговците се дека цените ќе се стабилизираат, но можен е и недостиг од овие производи.

Bloomberg Mercury

 

„Според мене, цените ќе се стабилизираат, а единствено може да се случи во врвот на сезоната да има мал недостиг од ѓубрива, но засега има доволно стока. А, цените со толку високо ниво придонесуваат некои од земјоделците воопшто да не аплицираат ѓубре на посевите“, вели Манов.

Токму тоа го потврдува и Владо Орданов, кој обработува 32 хектари земјоделско земјиште, а главно се занимава со овоштарство. Тој има и земјоделска аптека, па искуството за „Блумберг Адрија“ го споделува и како земјоделец и како трговец.

„Со толкаво поскапување, нема шанси да се извадат парите. Луѓето веќе не ставаат ѓубре, бидејќи не е исплатливо. Цената на чинење е многу голема и репроматеријалите се продаваат по многу поскапи цени, а земјоделските производи се на исто ниво како и пред пет години. Конкретно, еве, извозот што е за во Русија е буквално со истите цени како и пред пет години, а цената на чинење на земјоделските производи сега е многу поголема“, вели Владо Орданов.

Орданов најмногу произведува кајсии, праски, круши, дуњи и сливи. Најголемиот дел од производството го пласира на домашниот пазар за компании со кои соработува долги години. Но има и мал дел извоз во соработка токму со дел од тие компании и во моментов неговите производи што се наменети за странските пазари завршуваат во Норвешка и во Австрија. Грозјето го експортира за Црна Гора. Претходно дел од овошјата извезувал и за Русија.

 

 

„Буквално сите трошоци за производство се покачени. Гајбата за праски чинеше 18 денари, сега ја купуваме за 35 денари. Тоа е двојно поскапо. Превозот за Русија беше 4.000 евра камион, сега е 8.500 евра, поради покачените цени на горивата. Ѓубрето што го користиме беше околу 500-600 денари, а сега истата вреќичка е околу 1.500 денари, тоа е трипати повеќе. И многу од средствата за прскање се качени најмалку за 50, а некои дури и за 100 проценти“, вели Орданов.

Тој вели дека од една страна ваквите високи цени на ѓубривата, а од друга страна стабилните продажни цени, ги принудуваат земјоделците веќе да не користат ѓубрива.

„Имам земјоделска аптека и знам дека од земјоделците што досега користеа минерални ѓубрива речиси 90 отсто од нив веќе не ставаат ѓубре, а тоа дефинитивно се одразува како на квалитетот, така и на самиот принос, на родот. Со вакви цени, земјоделството дефинитивно е во хаос. Еве, на пример, есенва ниту 10 проценти не прскаа со бакар, а многу е важно посевите наесен да се прскаат со бакар, бидејќи тоа ги штити од многу болести. Земјоделците се во многу тешка ситуација, а тоа ќе се одрази и на производите“, вели Владо Орданов.

Аналитичарите на „Блумберг Адрија“ очекуваат ѓубривата да продолжат да поскапуваат

Агрохемиските производи, т.е. ѓубривата, се неопходни за земјоделското производство. Во услови на генерален раст на цените на инпутите за земјоделците, ѓубривата сѐ помалку се користат, велат од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“.

„Со намалено ѓубрење и со раст на цените, приносите се намалуваат и производите стануваат сѐ поскапи. Производите што се меѓу најзастапените во регионот, како пченката и пченицата, бараат висока агротехника. Со други зборови, за да се одржува приносот, потребно е високо ниво на ѓубрење“, вели Илија Несич, аналитичар од „Блумберг Адрија“.

Bloomberg Mercury

 

Тој објаснува дека со оглед на порастот на сите влезни трошоци во земјоделското производство, земјоделците бараат ѓубрива по најниски цени. Предност во снабдувањето на земјоделците имаат големите консолидирани играчи, кои преку голем економски обем на производство ги држат трошоците по единица мерка под контрола. Според аналитичарот на „Блумберг Адрија“, консолидацијата во индустријата е неизбежна и пожелна за да се држат цените на производите на конкурентно ниво и да се освојуваат пазари.

„Главниот ризик во снабдувањето со органски суровини за индустријата, како што се азот и фосфор, е што во голем дел се увезуваат од Русија и Белорусија, па геополитичките фактори влијаат за пораст на цените, а со тоа и на снабдувањето. Исто така, производството на ѓубрива е многу зависно од природниот гас“, вели Несич, чии прогнози се дека ѓубривата ќе продолжат да поскапуваат.

„Очекуваме натамошен раст на цените на суровините, а со тоа засновањето посеви ќе значи уште поголем притисок врз буџетот на фармерите, ограничувајќи ја на тој начин побарувачката за ѓубрива“, вели Илија Несич, аналитичар од „Блумберг Адрија“.

Ниту Светската банка нема оптимизам во прогнозите за цените на ѓубривата

Според податоците на Светската банка, цените на ѓубривата се зголемија речиси за 30 проценти од почетокот на 2022 година, откако лани поскапеа за 80 проценти. Зголемените цени се поттикнати од мноштво фактори, вклучувајќи ги зголемените трошоци за влез, прекините во снабдувањето предизвикани од санкциите (Русија и Белорусија) и извозните ограничувања (Кина).

 

 

Цените на уреата, вид ѓубриво што содржи 46 проценти азот и е погодно за овошје и зеленчук, ги надминаа своите максимални цени достигнати во 2008 година, додека цените на фосфатите и поташата се приближуваат до нивото од таа година. Загриженоста за цените и достапноста на ѓубривата е засилена со војната во Украина, како што забележуваат од Светската банка.

„Зголемувањето на цените на природниот гас, особено во Европа, доведе до широкораспространето намалување на производството на амонијак, важен придонес за ѓубривата базирани на азот. Слично на тоа, зголемените цени на јагленот во Кина, главната суровина за производство на амонијак таму, ги принудија фабриките за ѓубрива да го намалат производството, што придонесе за зголемување на цените на уреата. Повисоките цени на амонијакот и сулфурот, исто така, ги зголемија цените на фосфатните ѓубрива“, образложуваат од Светската банка.

Цените на ѓубривата најмногу се зголемија како одговор на војната во Украина, како одраз на влијанието на економските санкции и нарушувањата на трговските маршрути на Црно Море. Според податоците од Светската банка, Русија учествува со околу 16 проценти од глобалниот извоз на уреа, додека Русија и Белорусија заедно сочинуваат две петтини од глобалниот извоз на МОП.

„Глобалната потрошувачка на ѓубрива остана силна во текот на пандемијата на ковид-19. Бразил и Соединетите Американски Држави доделија рекордна површина за соја (култура интензивна за ѓубрива). Побарувачката е силна и во Кина поради зголемената употреба на добиточна храна, особено пченка и соја. Ѓубривата сега се на своите најниски достапни нивоа од глобалната криза со храна во 2008 година и покрај повисоките цени на културите, што може да ја ограничи употребата на ѓубрива“, предупредуваат од Светската банка.

Банката прогнозира цените на уреата да останат на историски високи нивоа сѐ додека се покачени цените на природниот гас и јагленот.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар