„Електрани на Северна Македонија“ (ЕСМ) да ги стопира тековните и предвидените набавки за ископ на јаглен и ангажирање помошна механизација и за секој поголем тендер претходно да бара амин од извршната власт, одлучила Владата на една од последните седници одржани на крајот од минатата година.
„Акционерското друштво за производство на електрична енергија ’Електрани на Северна Македонија’, во државна сопственост, во интерес на рационализација на трошоците, во наредните шест месеци да не ги реализира тековните и предвидените набавки за ископ на јаглен и помошна механизација, како и за секоја набавка над 30.000.000 денари (безмалку 500 илјади евра) да ја информира Владата пред да донесе соодветна одлука“, пишува во заклучокот на Владата од седницата одржана на 28 декември минатата година.
Во изминативе години ЕСМ потроши стотици милиони евра на тендери за ископ на јаглен и ангажирање помошна механизација. И покрај тоа што различни владејачки гарнитури ветуваа дека ЕСМ ќе набави сопствена механизација за да се намалат трошоците за ангажман на надворешни компании, тоа не се реализира. Од овие мултимилионски јавни набавки на ЕСМ во изминатиов период најголеми придобивки имаа неколку компани што редовно победуваа на тендерите. За нив државната енергетска компанија стана своевидна „златна кокошка“.
Прочитај повеќе
ББА-анализа: ЕСМ и „Окта“ меѓу енергетските капиталци во регионот
Иако е во различна фаза на либерализација, на пазарот и натаму доминираат големи вертикално интегрирани државни компании.
06.11.2023
Виктор Андонов избран за нов директор за развој и инвестиции во ЕСМ
Тој доаѓа на местото на Благој Гајдарџиски кој беше отповикан од функцијата со одлука на Надзорниот одбор на ЕСМ.
17.10.2023
Проекти стари половина век чекаат, струја од вода има сѐ помалку
Производството на струја во хидроцентралите годинава е подобро во однос на лани.
23.08.2023
ЕСМ доби сто милиони евра од ЕБОР за транзиција кон зелената агенда
Договорот за заемот беше потпишан во Министерството за финансии.
22.08.2023
Новиот директор на ЕСМ: Владата лани ни префрли 177 милиони евра
РЕК Битола даде над 60 отсто од домашната струја лани, а му претстои зелена транзиција.
25.05.2023
Но периодот за кој е активирана оваа сопирачка впрочем е и времето кога во Македонија ќе се одржуваат избори. Деновиве веќе ќе има нова техничка влада, на чие чело застанува довчерашниот претседател на Собранието и кадар на ДУИ Талат Џафери.
ЕСМ во незавидна ситуација
На лошата состојба во која се наоѓа ЕСМ неодамна укажа Виктор Андонов, директор за развој и инвестиции во компанијата.
„ЕСМ се соочува со сериозни предизвици. Ако продолжи со истото темпо на неградење и неинвестирање, компанијата ќе го загуби своето место“, предупреди Андонов.
На панелот „Инвестиции во енергетска транзиција и инфраструктура за здрава животна средина и европска иднина“, кој се одржа во рамките на конференција „Година на европски можности“, тој посочи дека сега е моментот за изградба на гасни електроцентрали.
„Сите компании и граѓани за време на кризата побараа помош од државата, а државата може да обезбеди помош само преку државните компании, особено ЕСМ. Но, за да се случи тоа, треба да инвестираме. Во минатото, за жал, ЕСМ бил експлоатиран. Сега треба да се фокусираме на градењето ако сакаме да ја зачуваме економијата и да имаме инвестиции во индустриски капацитети“, вели Андонов.
Тој додаде дека ЕСМ се соочува со намалено производство поради застареност на најголемиот капацитет РЕК Битола.
„Од година на година таму се намалуваат ископот и квалитетот на јагленот, како и ефикасноста на електроцентралата. Тоа доведува до проблеми што го прават тежок патот на енергетската трансформација. Од друга страна, ако се соочуваме со предизвикот дека во 2030-та или 2035-та треба да ги затвориме РЕК Битола и РЕК Осломеј, потребни се сериозни финансиски средства, но и капацитет кај луѓето за тој процес да се спроведе успешно“, рече Андонов.
Од друга страна, и Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) во заклучокот по членот 4 за земјава поттикна на поголеми енергетски реформи и забележа дека земјата има голем потенцијал да ги намали емисиите на јаглерод преку инвестиции во обновливи извори на енергија и деактивирање на старите електроцентрали на јаглен.