Странските туристи се враќаат, но сѐ пократко седат во Македонија

По драстичниот пад на туризмот за време на пандемијата, ситуацијата во Македонија е горе-долу нормализирана, односно бројките се практично доведени на нивото од 2019 година. Па така, Државниот завод за статистика бележи дека во првите десет месеци од 2024 година бројот на домашни туристи во земјава е 387.882, во споредба со 385.167 за истиот период во 2019 година, што значи дека има дури и минимален пораст од 0,7 проценти. Странски туристи во првите десет месеци годинава имало 750.471, што е безмалку колку бројката за цела 2019 година, кога Македонија ја посетиле 757.593 гости. Во споредба, пак, со истиот период од 2019-та, годинава има за 11,4 проценти повеќе регистрирани доаѓања на странски туристи.

Гледано по земји од каде што доаѓаат странците, убедливо најголемата промена е кај Турција, од каде што за пет години бројот на гости се зголемил речиси за 74 проценти, односно во 2023година  дошле 195.448 туристи, а само во првите десет месеци од 2024 година бројката е веќе искачена на 262.404 туристи. Тоа значи дека безмалку 35 проценти од сите странски туристи годинава дошле од Турција.

Се намалува бројот на гости од соседните земји

А, додека бројот на турски гости расте, истовремено се намалува бројот на посети од другите балкански држави, нашите соседи пред сѐ. Конкретно, бројот на гости од Бугарија е намален за 55,8 проценти за пет години (тоа веројатно се должи и на влошувањето на политичките односи помеѓу двете земји), од Албанија во 2023 година дошле речиси за една третина помалку туристи во однос на 2019 година, а од Грција за 30,5 проценти помалку. Само од Србија е зголемен бројот на туристи, и тоа за 19,2 проценти.

Но, како што истакна неодамна универзитетскиот професор Љупчо Јаневски за „Блумберг Адрија ТВ“, и покрај тоа што турските туристи се најмногубројни во земјава и доаѓаат сѐ повеќе, тие се задржуваат сѐ помалку во Македонија.

„Веројатно една од причините е тоа што државата губи од атрактивноста. Важно е да направиме туристите да останат подолго на туристичките дестинации, а за тоа нашите туроператори треба да бидат носители на аранжманите, а не само сервисери на дестинациите. На тој начин ќе ја постават дестинацијата со една или две вечери повеќе“, рече Јаневски.

А, како да се направи тоа? Со менување на системот на субвенционирање на туризмот, смета професорот.

„Тој е застарен и треба да биде фокусиран на поголем стимул на домашните туроператори. Во моментов тие се сервисери на дестинацијата, додека странските туроператори се носители на балканските кружни тури (каде што туристите се носат во повеќе земји по еден-два дена, н.з.), преку кои всушност и доаѓаат најголемиот дел туристи од Турција, како и од другите земји. На тој начин самиот туроператор, во зависност од исплатливоста и од стимулациите, одлучува да остане на одредена дестинација помалку или повеќе“, објаснува Јаневски.

Турските туристи најмногубројни, но најмалку се задржуваат во земјава

Според податоците на Државниот завод за статистика, турските туристи се всушност оние што најмалку се задржуваат во Македонија, во просек по 1,44 ден во 2023 година, додека најмногу време поминуваат Холанѓаните, по 3,37 дена, што се должи на тоа што некои од нив доаѓаат и со повеќедневни аранжмани, претежно во Охрид.

Но она што загрижува е тоа што просечниот број на ноќевања на сите странски туристи во земјава континуирано паѓа, па ако во 2021 година тој бил 2,28, следната година е намален на 2,13, па на 1,92, за во првите десет месеци од 2024 година да биде 1,84. Од друга страна, пак, добро е што овој просек расте за домашните туристи, па за 2024 година од досега расположливите податоци изнесува 4,29 дена, што е повеќе од 3,98 и 3,95 за претходните две години, соодветно.

Традиционално, туристите најмногу ги посетуваат главниот град и езерските места. Конкретно во октомври земјава ја посетиле 107.672 туристи, од кои нешто над 41.000 биле во Скопје, а речиси 42.000 ги посетиле езерските места. Најмногу од нив престојуваат во хотели (околу 98.000), а речиси 5.700 престојувале во куќи или станови што се издаваат за краток престој. Според тоа, незначителен е бројот на туристите што престојуваат во преноќишта, бањски лекувалишта, планински домови или работнички, детски и младински одморалишта. „Блумберг“ пишуваше за предностите и недостатоците кога станува збор за издавање станови за краток престој и целата анализа на таа тема може да ја прочитате на овој линк.

Познавачите на туристичкиот бизнис велат дека за земја што не излегува на море и својата туристичка понуда ја темели главно на два центра – главниот град Скопје и Охрид – значително поголем просек на ноќевања на странските туристи не може да се очекува во скоро време. На пример, и соседна Србија има сличен просек, помеѓу два и три дена на задржување на странските туристи, за разлика од Хрватска на пример, која е туристичка велесила во регионот, со просечен број ноќевања на странците од осум до десет дена, или Грција, со седум до девет ноќи задржување на странските гости во последниве десет години.

Со повеќе чартер-летови до повеќедневен престој на туристите

Меѓутоа, она што може да го направи Македонија е подобрување на туристичката понуда и зголемување на бројот на туристички производи, па и за оние малку денови што остануваат, странските туристи да потрошат барем повеќе пари во земјава. Еден начин е развивањето на културниот туризам, за што земјава има големи потенцијали со своето културно и историско наследство, многубројните цркви, манастири и археолошки локалитети, за што „Блумберг Адрија“ подготвува и посебна анализа.

НУ Завод за заштита на спомениците на културата и музеј-Охрид

Само да спомнеме дека, според некои процени, дури 70 проценти од туристите во земјава доаѓаат заради културата, а во археолошката карта на Македонија официјално се регистрирани 5.000 археолошки наоѓалишта, иако неофицијално се зборува дури за 15.000 локалитети.

Експертите велат дека треба да се фокусираме кон традиционалните пазари за Македонија, како холандскиот, германскиот, од пред неколку години и полскиот, но секако и кон враќање на гостите од соседството, чиј број на посети, иако сѐ уште при врвот, очигледно опаѓа во последниве години. Чартер-летовите се исто така битни во одржувањето на континуитетот на посети од западноевропските земји, како што велат експертите.

„Покрај веќе традиционалните гости од Холандија или од Германија, некаде во 2018 година се отвори и нова дестинација, Полска, и почнаа-чартер летови оттаму. Чартерите се многу значајни затоа што со нив престојот е три, пет или седум дена на дестинацијата и остварените ноќевања на гостите од тие дестинации се зголемуваат. Чартерите почнуваат некаде од мај и траат до средината на октомври. Но за оваа 2024 година е карактеристично дека холандските туристи, на пример, не успеаја да ја достигнат бројката од 2019 година, а тоа се случи и со Полска, но затоа, пак, од Велика Британија се договорени повеќе чартери за 2025 година“, вели нашиот соговорник проф. Јаневски.

Што се однесува, пак, на цените на ноќевањата во македонските туристички капацитети, официјалната статистика бележи дека ноќевањето во земјава за една година е поскапо за 21 процент. Но, како што претходно пишуваше „Блумберг Адрија“, некои од туристичките работници не ги сметаат за најрелевантни бројките за странските туристи.

Аркан Керим, претседател на Туристичко-угостителската комора при Сојузот на стопански комори (ССК), во изјава за нашиот медиум рече дека официјалната статистика не ја дава реалната слика со туристите, од причина што, според него, никаде не се регистрираат како туристички кратките влезови на странците, особено од Косово и од Грција, кои во голем дел доаѓаат во казината во земјава и притоа трошат пари и во рестораните.

„Инаку, споредено со другите балкански земји, Македонија има најниски угостителски цени. Прогласени сме и за најевтина дестинација во Европа во тој дел“, вели Керим.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар