И македонските инвестициски фондови „ранети“ во царинската војна на Трамп

Хаосот што го предизвикува царинската политика на американскиот претседател Доналд Трамп на светските берзи влијае и врз перформансите на македонските инвестициски фондови од почетокот на годинава, конкретно на оние што ги вложуваат парите на своите клиенти на берзите во САД, Европа и другите региони. Речиси сите инвестициски фондови од типот акциски имаат негативни приноси од први јануари наваму, заклучно со 24 април, како последен ден со расположливи податоци на Македонската берза. Исклучок се само три фонда, каде што убедлив шампион е „КБ Инвест – златен фонд“, кој има принос од дури 29 проценти, пред „Вега финансии“ со околу три проценти и „КБ Инвест – МБИ10“ со нешто над еден процент во позитива.

„Златниот фонд“ на друштвото за управување со фондови „КБ Инвест“ е единствен на македонскиот пазар што вложува во акции на компании од светот што се производители на злато и други благородни и индустриски метали. Неизвесноста на пазарите ги тера инвеститорите да бараат прибежиште во златото, среброто и сл., па нивната цена расте на светскиот пазар, а со тоа и акциите на компаниите што се во секторот рударство и преработка на метали. Златото деновиве достигна историски рекордна вредност од над 3.400 долари за унца и само од почетокот на годинава цената му е скокната за речиси 30 проценти. Платината е порасната за над 10 проценти, бакарот за 20 проценти итн., додека акциите на најголемите светски компании за производство на злато, како „Њумонт“ (Newmont), „Барик голд“ (Barrick Gold) и другите, се пораснати за 20-40 проценти од почетокот на годинава, па оттука не изненадува ни резултатот на „КБ Инвест – златен фонд“. Директорот на друштвото што го управува овој фонд, заедно со уште неколку други, Горан Марковски, ни рече дека овие перформанси го привлекле вниманието и на инвеститори што досега не вложиле во фондот.

„Не можам да кажам дека се работи за некое значително зголемување на бројот на инвеститори, но се забележува раст на интересот, во секој случај. На неговата нето-вредност секако влијаат и двата фактора, порастот на приносот на вложените средства, но и приливот на нови инвеститори, или пак дополнителни вложувања од постојните. Цените на златото и другите благородни метали уриваат рекорди, тоа е секогаш така во услови кога на финансиските и капиталните пазари постои неизвесност. Овој фонд го направивме пред сѐ за инвеститори што бараат заштита од девалвација, инфлација или дефлација преку вложување во акции на компании од секторот инвестициски и индустриски метали, но и индиректно преку инвестирање во ЕТФ-ови што имаат слична инвестициска стратегија“, вели Марковски.

Тој и друштвото што го предводи го менаџираат и „КБ Инвест – МБИ10“, фонд што го следи практично движењето на домашниот берзански индекс, кој од почетокот на годинава има скромен пораст од околу еден отсто. Толку е приближно и приносот на фондот што ја следи кошничката на акции членки на индексот. Минатата година МБИ10 беше меѓу индексите со најголем раст на европско, па и светско ниво, со 65 отсто, но годинава, под влијание на случувањата на американските и европските берзи, перформансите се скромни. Иако, за волја на вистината, домашниот индекс засега се држи подобро од американските индекси, на пример, кои од почетокот на 2025 година се во минус за 5-10 проценти.

„Вега финансии“ на друштвото „Вега фондови“ е третиот акциски фонд што има позитивен принос од почетокот на годинава, од околу 3,1 проценти. Како што упатува и самиот назив на фондот, изложен е во компании од финансискиот, односно банкарскиот сектор, па во портфолиото може да видиме дека тука се акциите на гигантите во секторот, како УБС (UBS Group AG), „ЏП Морган“ (JPMorgan Chase & Co), Банката на Америка (Bank of America Corp) и др. Банките подобро го издржуваат периодов на неизвесност и турбуленции на глобално ниво, па и перформансите на нивните акции се над просекот на берзанските индекси во светот.

Другите акциски фондови во земјава имаат негативни приноси од почетокот на годинава. Па така, фондот „ВФП премиум акции“, кој има најголема нето-вредност на домашниот фондовски пазар, од почетокот на годинава е во минус за околу четири отсто. Овој фонд што го управува друштвото „ВФП фонд менаџмент“ во моментов се грижи за околу 74 милиони евра средства на клиентите и има диверзифицирано портфолио во над сто компании од повеќе бизнис-сектори, најмногу во САД, 30 отсто, во Франција 19 отсто, во Германија 13 отсто итн. Вообичаениот период на вложување во овој тип отворени инвестициски фондови е од десет години па нагоре, така што периодот од три-четири месеци секако дека не може да биде индикатор за перформансите на среден и долг рок. Фондот почна со работа пред околу десет години и од почетокот до овој момент вредноста на уделите во него е порасната за 76 проценти.

Практично ист негативен принос од околу четири проценти има и фондот НЛБ БРИК, управуван од друштвото „НЛБ фондови“, кој околу 90 отсто од парите на клиентите ги вложува во акции на компании од земјите на групацијата БРИКС, најмногу кинески компании, околу половина од портфолиото. Фондот почна со работа уште пред речиси 17 години, во состав на тогашните „КД фондови“, потоа преземени од италијанската групација „Генерали“, за од 2024 година да премине во рацете на словенечката „НЛБ групација“ и да се ребрендира официјално во ноември.

Моменталната нето-вредност на НЛБ БРИК е околу 1,8 милион евра, а вредноста на уделот од почетокот со работа е порасната за околу 50 проценти.
Поголемиот акциски фонд на ова друштво за управување со фондови, „НЛБ топ брендови“, чија нето-вредност изнесува околу 20,5 милиони евра, има и полош принос од почетокот на 2025 година, поточно е во минус за речиси девет отсто. Овој фонд е изложен 80 проценти во акции, а остатокот во банкарски депозити. Географски најмногу во САД, над 50 отсто, потоа на домашната берза околу една четвртина и остатокот во Франција, Германија итн. Фондот почна со работа пред речиси 11 години, а уделот ја зголемил својата вредност оттогаш за околу 60 проценти. Перформансите беа многу подобри до почетокот на февруари годинава, кога приносот на фондот од неговите почетоци беше над 90 проценти.

Непредвидливоста на потезите на Трамп и секојдневното менување на неговите одлуки околу т.н. реципрочни царини што ги наметна за Кина, ЕУ и другите трговски партнери, па потоа некои од нив стави на пауза, создава неизвесност и паника кај инвеститорите на пазарите на капитал, што доведе до големи загуби на американските, европските и азиските берзи. Американскиот индекс S&P500 од почетокот на годинава е во минус за околу шест отсто, додека Dow Jones загуби околу 5,5 проценти. Најтешко се погодени технолошките компании, односно нивниот индекс на Волстрит, Nasdaq, кој од први јануари досега има загубено околу 10 проценти од вредноста.

Европските акции поминаа нешто подобро, па германскиот DAX од почетокот на 2025 година е во плус за околу 12 проценти, но последниов месец е во негатива, а особено остар пад имаше по 2 април, денот кога претседателот Трамп ги објави царините за цел свет, меѓу кои и 20-те проценти за земјите од ЕУ. Потоа, со омекнувањето на неговиот став и оставањето можност за трговски преговори, имаше извесно закрепнување на пазарите, со што се поврати дел од загубената вредност, но неизвесноста сѐ уште виси над главите на инвеститорите.

Во Македонија има и фондови изложени главно кон американскиот пазар, како што е „НЛБ Америка“, со речиси 90 отсто од портфолиото во американски акции, и тоа најмногу во технолошките гиганти „Епл“ (Apple), „Амазон“ (Amazon Corp.), „Мета“ (Meta Platforms), „Алфабет“ (Alphabet A), практично сите од т.н. седум величествени. Со оглед на претходно спомнатите перформанси на американските индекси, не можеме да очекуваме и приносот на овој фонд за последниве четири месеци да биде нешто поинаков, односно минус од околу 11 проценти. И овој е еден од најстарите отворени инвестициски фондови, почнат со работа кон крајот на 2008 година, а оттогаш уделот е пораснат за околу 57 проценти. Слично како и за „Топ брендови“, и овој фонд има остар пад од февруари наваму, кога загубил околу 17 проценти од вредноста на уделот.

Од први јануари до 24 април, според расположливите податоци, најлошо поминал фондот „Вега технологија“ на друштвото „Вега фондови“, чиј принос е во минус над 20 проценти. Фондот постои околу три години, а изложен е, како што сугерира и самиот назив, во компании од технолошкиот сектор од американскиот, но и од други пазари, од кои најмногу во „Мајкрософт“ (Microsoft Corp.), „Дел“ (Dell Technologies Inc.), „Оракл“ (Oracle Corporation), „Броудком“ (Broadcom Inc.), „Тајван семикондуктор“ (Taiwan Semiconductor) итн. Акциите на „Дел“ паднаа за 19 отсто од почетокот на 2025 година, на „Оракл“ за 17 отсто, на „Тајван семикондуктор“ за 16 отсто, па оттаму и лошите перформанси на овој фонд.

Подобри перформанси имаат, се разбира, фондовите од категоријата „балансирани“, како што е „КБ Инвест балансиран“, со околу два процента принос, затоа што вложува во акции, обврзници и депозити, па поради поголемата диверзификација, поотпорен е на пазарните турбуленции. Овој тип фондови вообичаено се со помал ризик, но и помали очекувани приноси за инвеститорите.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар