Наскоро промени во вториот пензиски столб – друштвата ќе може да инвестираат и во поризични инструменти

Се ближи ли конечно денот кога приватните пензиски друштва од вториот, задолжителен пензиски столб ќе можат да инвестираат и во поризични финансиски инструменти? Според зборовите на Дарко Саздов, член на Советот на експерти на МАПАС, веројатно да. Имено, од Саздов добивме потврда дека во јули е формирана работна група составена од претставници на повеќе надлежни министерства, агенции и фондови, која во рок од шест месеци треба да го изготви конечното предлог-решение за промена на регулативата во делот на задолжителното приватно пензиско осигурување, односно вториот пензиски столб. Клучна промена ќе биде можноста приватните пензиски друштва да ги врзуваат инвестициите за животниот циклус, односно за помладите членови на фондовите средствата да се инвестираат во поризични хартии од вредност. Саздов на минатогодишната берзанска конференција во Охрид рече дека на воведување ваков модел веќе имаат работено со Светската банка и дека во иднина би требало одреден процент од средствата да може да се инвестира во акции од брзорастечки економии, во недвижности и во некои деривативни инструменти.

Инвестирањето во помалку ризични хартии од вредност носи помал ризик, но и помали приноси, а фондовите сметаат дека тоа мора брзо да се промени во насока помладите членови да бидат изложени на поризични вложувања. Фото: Depositphotos

„Предлог-регулативата на која работевме ние во МАПАС логично е да биде основата од која ќе тргне новоформираната работна група и потоа, со сугестии, забелешки, корекции итн. од сите засегнати страни, ќе дојдеме до конечно законско решение, кое ќе се достави до Владата и на крајот ќе оди во парламентот на одобрување“, ни рече Саздов во телефонска изјава. Инаку, во работната група што работи на новата регулатива, покрај претставници на МАПАС, има и членови што доаѓаат од Министерството за финансии, Министерството за социјална политика, демографија и млади, Народната банка и Фондот за пензиско и инвалидско осигурување.

Словенија и Хрватска како пример

Приватните пензиски друштва од вториот столб веќе подолго време ја заговараат оваа идеја, односно т.н. модел на мултифондови, каков што веќе функционира во Хрватска и во Словенија, на пример.

„Управуваме со средства на над 270.000 члена во нашето друштво, сите имаат различна возраст или од 20 до 65 години. Нормално е дека инвестициската стратегија не може да биде иста за сите нив, односно за некој што е со пократок хоризонт и за друг што може да биде изложен на повисок ризик од инвестирањето затоа што е помлад“, изјавија лани на берзанската конференција од „КБ Прво пензиско друштво“.

Според инвестициската рамка, која е стара колку што се стари и приватните пензиски друштва односно веќе две децении, се штитат постарите членови на приватниот пензиски столб. Инвестирањето во помалку ризични хартии од вредност носи помал ризик, но и помали приноси, а фондовите сметаат дека тоа мора брзо да се промени во насока помладите членови да бидат изложени на поризични вложувања. Според податоците на МАПАС, на ниво на втор столб, во седумгодишниот период 2018-2024 година бил остварен просечен принос на годишно ниво од 5,03 отсто во номинален износ, односно скромни 0,16 отсто во реален износ, кога ќе се додаде влијанието на инфлацијата. 

 

 

Во некои земји што имаат втор столб сличен на нашиот веќе се имплементирани т.н. фондови врз основа на животни циклуси односно мултифондови. Саздов од МАПАС вели дека, според решението што тие го имаат предлагано, треба да има три инвестициски стратегии што ќе зависат од животниот циклус.

„Младите имаат време за подолго оплодување на средствата во задолжителниот втор пензиски столб и реално е нивните средства да се инвестираат во средства со варијабилен принос. Втората стратегија би била балансирана, а третата е за портфолио за кое е потребен фиксен принос“.

Од приватните пензиски фондови се согласуваат дека тоа е едно можно решение – да се поделат членовите по возраст на три различни портфолија.

Тоа значи дека за помладите членови што имаат инвестициски хоризонт од 30-40 години нивните средства би биле инвестирани во инструменти со поголем ризик, но и со можност за поголем принос. Средствата на членовите што имаат помалку од десет години до пензија би биле инвестирани во инструменти со фиксен принос со цел да се заштитат средства пред пензионирањето. 

„Ние заедно со носителите на политиките треба да работиме на тоа да имаме довoлно апетит за поголем инвестициски ризик кај младите, а многу поконзервативен за повозрасните членови“, велат од друштвата.

Две третини од парите се вртат во државни обврзници 

Инаку, заклучно со 26.7.2025, бројот на членовите во задолжителните пензиски фондови е 619.616, а вредноста на нето-средствата со кои управуваат фондовите од вториот столб е 173,2 милијарди денари (околу 2,8 милијарди евра), покажуваат податоците на МАПАС. На крајот, пак, на 2024 година вкупните средства на задолжителните пензиски фондови изнесувале 162,9 милијарди евра или 20,5 отсто годишен раст.

 

 

Тоа е околу 17,2 отсто од бруто-домашниот производ на државата, а во 2024 година продолжил да се зголемува и опфатот на населението во вториот столб со намален раст во однос на претходната година и достигнал учество од 77 отсто од вкупното активно население. Во текот на 2024 година во задолжителните пензиски фондови биле пренесени придонеси во износ од околу 15,5 милијарди денари, што претставува околу 1,63 отсто од БДП, додека во доброволните пензиски фондови биле уплатени околу 534 милиони денари, што е околу 0,06 отсто од БДП.

Инвестициското портфолио на задолжителните пензиски фондови се состои од домашни инвестиции што вклучуваат државни хартии од вредност (64,93 отсто), депозити (1,68 отсто), акции (2,02 отсто) и удели во инвестициски фондови (0,43 отсто), како и инвестиции на странски пазари што вклучуваат странски државни обврзници (0,9 отсто), корпоративни обврзници (0,15 отсто), удели во инвестициски фондови (25,7 отсто) и акции (3,29 отсто).

 

 

„Блумберг Адрија“ веќе пишуваше дека ризикот во однос на демографското стареење на нацијата одамна е препознаен од научната фела и всушност е земен предвид односно е една од причините за реформата на системот за пензиско осигурување. Една од причините за формирање на капитално финансираното пензиско осигурување е токму демографското стареење на нацијата. 

„Поради тоа што населението во иднина сè повеќе ќе старее беше потребно да се реформира пензискиот систем, бидејќи таков каков што беше би бил неодржлив. Тоа значи дека од тековните уплатени придонеси за пензиско и инвалидско осигурување во ПИОМ не би можело да се покриваат тековните пензии. Поради тие причини сè повеќе земји применуваат повеќестолбен систем како нашиот. Демографската структура се менува и ќе се менува“, велат од приватните пензиски друштва.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар